Bino va inshootlar qurilishi

H
2
=(Ho-H
3
);U
2
;
) 
3.
 
Tonnellarni qurishdagi geodezik ishlar.
Tonnellar yer yuzasidan ma’lum chuqurlikda joylashg‘an Nouob inshoot hisoblanib, qirib-
chikish joylari peshtakiga ega bo‘lib barcha qurilish ishlar ana shu joylarda boshlanadi. 
Tonnellar vazifalari bo‘yicha quyidagi turlarga ajra-tiladi; 

yo‘l transporti tonnelllari; 

gidrotehnik tonnellar; 

komunal tonnellar; 

mahsus tonnellar; 
Tonellar qurilishidagi asosiy geodezik ishlarning asosiy maksadi yer ostida karama-karshi 
kelauotgan tonnel uqlarini minimal hatolik bilan tuq.nashtirishg‘a erishish; tonnel o‘zunligini aniq, 
masofani aniqlashda oralik. kutarilmalar va shaht holatlarini aniqlashlardan iboratdir. Tonnellar 
qurilishida huddi ko‘priklar va yo‘l utkazuvchi inshootlarini qurilishdagi kabi rejalash turlari barpo 
etiladi. 
Amaliuotda 
tonnellar 
qurilishida 
qator 
uchburchaklardan 
iborat 
bo‘lgan tonell 
triango‘lyagiyasi keng tarkalgan 
Tonnellarni loyihalashda quyidagilarga alohida ahamiyat beriladi; 
Uchburchchakning Aa tomonidan Vv tomoniga dirikgion burchakni aniq; o‘zatish; 

nuqtani 
harakatini aniqdashda kundalang va buylama hatoliklarini hisobga olish va h..o. 
Bunda direkrion burchak hatoligi va nuqtaning kundalang hatoligi tonnel uqlarini bir-biriga 
tuqnashishdagi hatolikka ta’sir etsa, buylama hatolik tonnelning o‘zilishi aniqlashda ta’sir k.iladi. 
Rejalashdagi keyingi asosiy masalalardan biri tonnellni uq; yo‘nalishini yer ostiga o‘zatish 
uisoblanadi. 
Tonnell 
ichkarisida qurilish ishlarini olib borish uchun tonnel yer usti trango‘lyagiya bilan 
bog‘langan yer osti trigonometriya turlar tizimi barpo qilinadi. Yer osti rejalash turi tokning 
u"k;ining chuqnashishdagi h.atolikni kamaytirishi ta’minlaydi. Bu h.atolik mahsus kursatmalarda 

=50 mm deb qabul qilingan. 

---

114 
T
OGLI 
joylarda avtomobil yo‘llari uchun quriladigan tonnellarda bu hatolik shunday qabul 
qilinadiki, bunda qurilish
ishlariga, avtomobilk harakatiga ziuon etkazmaslik kerak bo‘ladi. Buning uchun, tuqnashish 
oddi masofasida ikkita k.arama-karshi katta radiusli egrilar (R=3000
M
-I
darajali yo‘l uchun va 
R=2000
M
-II-IV
darajali yo‘llar uchun) loyihalanib tonnellar uqdari birlashtiriladi. 
SHunga ko‘ra, chekli kundalang hatolik 1H/2=70 m tonnel uchastkasi uchun quyidagi 
miqdorga ega bo‘ladi; 
I- darajali yo‘l uchun - 

= 0,40m II-IV- darajali yo‘llar uchun-

= 0,60m.Tonnellar 
qurilishsa lazerli tehnikalardan foydalanish tavsiya qilinadi.