Bilimlendiriw ministirligi

2. Qannın’ fiziologiyalıq xızmetleri.
Qan qan tamırlarınan ha’reket etiw barısında en’ a’hmiyetli bolg’an to’mendegi xızmetlerdi atqaradı.
1. Transportlıq xızmeti - bunda qan kletkalarg’a O₂ ha’m azıqlıq zatlardı jetkerip beredi h.t.b.
2. Dem alıw xızmeti - gemoglobin O₂ o’zine sin’irip onı kletka ha’m tkanlarg’a jetkerip beredi ha’m SO₂² gazdı bo’lip shıg’arıw organlarına jetkerip beredi.
3. Azıqlandırıw xızmeti - qan as sin’iriw sisteması organlarınan azıqlıq zatlardı tkanlarg’a jetkerip beredi.
4. Ekskretorlıq xızmeti - qan organizminde zat almasıw protsessinde payda bolatug’ın tirishilik shlakların yamasa organizmge zıyanlı metobolitlerdi bo’lip shıg’arıw organlarına jetkerip beredi. Bunday zatlarg’a mochevina, mochevaya kislota, duzlar ha’m artıqmash suw kiredi.
5. Tkanlarda suw balansın saqlaw xızmeti - bul xızmet qanda natriy duzlarının’ kontsetratsiyasına bo’leklerdin’ qandag’ı mug’darına ha’m qan tamırlarının’ o’tkeriwshilik jag’dayına baylanıslı boladı.
6. Dene temperaturasın retlew xızmeti - bul xızmet qanda qan tamırları boylap ha’reketinin’ tez o’zgeriw fiziologiya-sına baylanıslı. Eger qan kapilyar qan tamırlarında ko’birek ha’reket etse onda deneden jıllılıqtın’ bo’linip shıg’ıwı artadı, al eger ishki organlar qan tamırlarında qan aylanısı pa’seyse onda jıllılıqtın’ bo’linip shıg’ıwı azayadı. Mine usılay etip qan qannın’ tamırlar boylap bo’listiriliwine baylanıslı organizmde jıllılıqtı retlewge ha’m dene temperaturasın salıstırmalı turaqlı saqlawg’a qatnasadı.
7. Qorg’anısh xızmeti - qannın’ qorg’anısh xızmeti onın’ quramında antitelanın’ bolıwına baylanıslı iske asadı. Antitela degenimiz beloklı ta’biyatqa iye bolg’an birikpe bolıp ol bakteriyalar ha’m olardın’ tirishilik iskerliginde payda bolg’an, organizmde zıyanlı zatlardı joq etedi ha’m zıyansızlandıradı.
8. Retlewshilik xızmeti - qannın’ bul xızmeti, ishki sekretsiya bezleri payda etken gormonlardın’ qan arqalı organizmge tarqalıwı, qa’legen bir organnın’ xızmetin tezletiw yamasa pa’seytiw uqıplıg’ına aytıladı.