Bilim sohasi: 300000 Ishlab chiqarish-texnik soha. Ta’lim sohasi

18 – amaliy mashg‘ulot: Tarmoqda adresatsiyalashni dasturlash. 
 
Ishdan maqsad:
Tarmoqda adres tushunchasi, adreslar turlari va qo‘llanilish 
sohalarini o‘rganish. Virtual muhitda lokal tarmoq qurish va adreslashni o‘rganish. 
Nazariy ma’lumotlar. 
Internet protokoli IP tarmoqni dasturlashni yadrosi xisoblanadi. IP bu tizimlar 
o‘rtasida ma’lumot almashuvchi mashina xisoblanadi u Mintaqaviy local tarmoq 
bo‘ladimi(LAN) yoki butun dunyo tarmog‘i bo‘ladimi (WAN ) farqi yo‘q. Bundan 
boshqa tarmoq protokollari ham bor lekin ularni ichida IP eng ma’quli Windowsda 
tarmoqni dasturlovchilar uchun. IPdan foydalanib dastur tuzish ba’zan o‘ta 
murakkab jarayon. Bu yerda juda ko‘plab faktorlar bor ma’lumotni tarmoqda 
junatish uchun: client va server qurilmalarining soni, tarmoq turi, tarmoq yuklamasi 
va tarmoqda sodir bo‘ladigan boshqa xatoliklar. Chunki yuqoridagi faktorlar sizning 
ma’lumotingiz bir joydan ikkinchi joyga yetib borishi uchun xalaqit beradi va bhuni 
dasturchi yaxshi tushunib olishi kerak.Ba’zan siz tarmoqdagi biron holatni o‘ylab 
tuzgan dasturingiz tarmoq muhitiga tushganda siz kutgan natijani bermasligi 
mumkin. Ushbu amaliy mashg‘ulotda IP trafikni kuzatishingiz mumkin va bu sizni 
tarmoq dasturingizni yaxshi kompilyatsiya qilishingizga yordam beradi.
Bu mashg‘ulot davomida siz yana tekshirib ko‘rishingiz mumkin IP 
kommunikatsiya tarmoqda qanday amalga oshayotganligini va shu bilan bir qatorda 
IP juda ko‘p uchraydigan mashhur ikkita protocol ya’ni Transmission control 
protocol (TCP) va User datagramm protocol (UDP) haqida tanishib chiqasiz. Yana 
bir muhim tarmoq masalalaridan biri bu IP tarmoq adresatsiyasidir. Bu amalaiy 
mashg‘ulot Microsoft Windows muhitida IP adres masalasini ham tushuntirish bilan
bir qatorda IP adres sozlash uchun qanaqa dasturlarni ishga tushurish kerakligi bilan 
ham tanishasiz.
Yana bir tarmoqni dasturlashda uchraydigan qiyinchilik bu siz ko‘z bilan ko‘ra 
olmaysiz tarmoqda nima jarayon yuz berayotganligini. Ba’zan siz o‘ylaysiz zo‘r 
client/server ilovasini yaratdim deb, ko‘plab vaqt sarflaysiz yuborish va qabul qilish 
mexanizmlarini yaratish uchun, oxirida muaffaqiyatsiz chiqsa siz bilmaysiz 
tarmoqni qaerida xatolik yuz berganini. Yuqoridagiga o‘xshash muammo yuz 
berganda Tarmoq analizatori tarmoq dasturini yozayotganda eng yaqin yordamchi 
xisoblanadi. Dasturda yoki tarmoqni biron bir joyida xatolik yuz bersa ba’zi hollarda 
siz analizator orqali kuzatish yo‘li bilan xatoliklarni bartaraf etishingiz mumkin 
bo‘ladi.
Bu yerda analizatorning 4 ta asosiy vazifasi keltirib o‘tilgan: 
-
Tarmoq paketlarini ekranda ko‘rsatish va qayd etish; 
-
Ekrandagi paketlarni xotiraga saqlash;
-
Tarmoq statistikasini olish; 

---

-
Real vaqtda tarmoqni monitoring qilish;
Tarmoq pektlari bir qancha ma’lumot pog‘onalaridan iboratligini ko‘rish 
mumkin. Va bu pog‘onalar ikkita qurilma orasida ma’lumot almashish imkonini 
beradi. Har bir pog‘ona o‘zining maxsus bitlari bilan ajralib turadi.Ko‘pchilik 
paketlar siz rasmda ko‘rganingizdek 3 ta pog‘onadan iborat bo‘ladi va siz dastur 
tuzayotganda ham ushbu 3 ta pog‘onadan iborat qilib tuzasiz.
 
Tarmoq paketining birinchi qavati Analizatorda ko‘rganimizda 
Ethernet 
header
deb nomlanadi. Siz tarmoqda 3 xil Ethernet protokolini ko‘rishingiz 
mumkin. Bular: Ethernet 802.2, Ethernet 802.3, va Ethernet version 2. 
Ethernet 802.2 and 802.3 protocollari IEEE ning standard protocolari 
xisoblanadi. Ethernet version 2 standart protocol bo‘lmasa ham Ethernet tarmog‘ida 
juda ko‘p ishlatiladigan protokoldir. Barcha qurilmalar IP paketlarni yuborish 
Ethernet version 2 protokolidan foydalanishadi. 
Keyingi pog‘ona IP paket pog‘onasidir. Pakwt IP pog‘onasining maxsus 
paketlarini ko‘rsatish imkonini beradi.Bundan tashqari Ethernet protokolining bir 
qancha qo‘shimcha sohalarini ham ko‘rish mumkin . 
TCP(Transmission control protocol) paket ichidagi ma’lumot bilan bog‘langan 
bo‘ladi. Bu bilan ikkita qurilma end-to-end kommunikatsiyani amalga oshiradi. 
TCP kafolatlaydi ma’lumotni ishonchl ietib borishini. 
Shuning uchun TCP Connektion oriented protocol deb ataladi. Tarmoq 
dasturchisi uchun TCP protokolini ish prinsIPini va unda ma’lumot qanday 
yetkazilishini tushunish yaxshi foyda beradi.