Berdaq nomidagi

4. Erga va nolga ulab muhofazalanish, muhofazalovchi o`chirish qurilmalari.
Har qanday elektr qurilmasi, agar uning metall qobiqlarida elektr kuchlanishi hosil bo`lish xavfi bo`lsa, qaysi joyda va qanday binoda ishlatilishidan qat`iy nazar, uning korpusini erga ulab qo`yiladi va bu elektr qurilmalarini erga ulab muhofaza qilish deb ataladi.

2-rasm. Himoyalash uchun erga ulash ish sxemasi:
a – umumiy sxema, b – joylashtirish sxemasi, 1 – korpus, 2 – erga ulagich
Erga ulab muhofaza qilishning asosiy mohiyati ishlatilayotgan elektr asboblarining metall korpuslarida elektr kuchlanish paydo bo`lsa, uni erga o`tkazib yuborishdan iborat bo`lib, asosiy xususiyatlaridan biri, elektr tokini xavfsiz darajaga tushirish, shuningdek, erga ulangan joy atrofida potentsiallar ayirmasi hosil bulmasligini ta`minlashdan iborat.
Erga ulab muhofaza qilish qurilmasi deganda, erga qoqilgan va elektr tokini erga o`tkazib yuborish uchun mo`ljallangan metall qoziq va bu qoziqni elektr qurilmasi bilan biriktiruvchi metall o`tkazgich tushuniladi.
Erga ulab muhofaza qilish qurilmalari asosan ikki xil bo`ladi:
a) Bir joyga yig’ilgan erga ulash, erga qoqilgan metal qoziqlar tsexdan tashqarida ma`lum bir hududda o`rnatilgan buladi.
b) Kontur buyicha joylashtirilgan erga ulashga mo`ljallangan metal qoziqlar, elektr qurilmasi o`rnatilgan maydon atrofi buylab, o`zaro metall polosadan qilingan o`tkazgich yordamida bir-biri bilan payvandlab ulab qo`yiladi. Kontur bilan erga ulashda elektr xavfsizligi butun erga ulangan qoziqlar hisobiga tenglashtiriladi, hudud buylab elektr potentsiallari ayirmasi yo`qoladi.
Elektr qurilmalarining tok o`tmaydigan metall qismlarini oldindan nol sim bilan ulab qo`yish, nolga ulab muhofazalashdir.
Muhofazalovchi nol simi, elektr manbai g’altagining neytral qismlarini mustahkam erga ulash bilan boshlanib, uch faza bilan birgalikda to`rtinchi nol sim tariqasida butun tarmoq buylab tortib boriladi va iloji borcha ko`proq (ma`lum masofada) erga ulab boriladi.
Nolga ulab muhofaza qilishning vazifasi erga ulab muhofaza qilish bilan bir xil, ya`ni elektr asbobi korpusiga oqib ketgan kuchlanishni zararsizlantirishdan iborat.