Berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti


O’simliklar assotsiatsiyalarini o’rganish



Download 1,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/70
Sana17.06.2021
Hajmi1,58 Mb.
#68512
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   70
Bog'liq
leksiy ekalogiya

O’simliklar assotsiatsiyalarini o’rganish. Tabiatda xilma-xil o’simliklar jamoasm mavjud ekan, ular bir - birlariga ma’lum 

darajada  o’xshab  ketadi.  Shunga  ko’ra,  ularni  ajratish  maqsadida  maxsus  taksonomik  birliklar  qabul  qilingan. 1910 yilda 

Bryusselda  Xalqaro  botaniklar  Kongressida  o’simliklar  qoplamining  asosiy  birligi  sifatida  assotsiatsiya  qabul  qilingan.  Har 

qanday  o’simlik  assotsiatsiyasi  iqlim,  tuproq,  undagi  yashaydigan  h’ayvonlar  bilan  bog’liq  h’amda  h’osildorligi  bilan 

tavsiflanadi, sharoitga qarab flora tarkibi h’am o’zgaradi. 

O’xshash  assotsiatsiyalar  guruh’larga  birlashadi,  guruh’lar  -  formatsiyaga,  formatsiyalar-formatsiya  sinflariga  va 

o’simlik  tiplariga  birlashadi.  Assotsiatsiyani  o’rganishning  o’ziga  xos  bo’lgan  usul,  tajriba  maydonchasini  qo’yish  va  undagi 

o’simliklarni aniqlashdir. 

Mana  shu  tajriba  maydonchalarining  h’ajmi  odatda  o’t  o’simliklar  jamoasi  uchun  1  m  dan  100  kv.m,  o’rmon  jamoasi 

uchun  100  dan  5000  kv.m.gacha  bo’ladi.  Yosh  daraxtlar,  ayrim  o’simlik  turlarini  aniq  h’isoblash  uchun  h’ajmi  1  -  4 

kv.m.dan oshmaydigan, o’tlarning biomassasini aniqlash uchun - 0,25 kv.m. h’isoblash maydonchalari ajratiladi. 

O’simlik  jamoasi  o’rganilayotganda  avvalo  aniq  ketma-ketlikda  o’simliklarning  ro’yxati  yoziladi.  Masalan:  daraxtlar, 

butalar,  butachalar,  ko’p  yillik,  bir  yillik  o’tlar,  moxlar,  lishayniklar  va  x.  Undan  tashqari  o’simliklarning  h’ayotiyligi,  ya’ni 

yaxshi,  tez  rivojlanayotgan  va  qurib  kolayotgan  turlari  aniqlanadi.  Bu  ko’rsatkich  ko’pincha  quruq  massani  tortish  bilan  h’am 

aniqlanadi,  bu  esa  miqdor  jih’atdan  aniq  xisob  -  kitob  qilishga  olib  keladi.  Undan  tashqari,  yaruslik  (qavatlik),  mozaiklik, 

fenologiyasi  h’am  yoziladi.  Yaruslarni  yozishda  yuqoridan  boshlab  rim raqami bilan belgilanib yozib chiqiladi. Bunda e’tiborni 

gullayotgan, meva h’osil qilayotgan, o’layotgan va vegetatsiya qilayotgan o’simliklarga qaratish kerak. 

O’simlik assotsiatsiyasi tuzilmasi yozib chiqilgandan keyin jamoaning yashash joyi yozib chiqiladi: relef, qiyalik (agar 

bor bo’lsa), tuprog’i, mexanik  tarkibi, iloji bo’lsa tuproqdan  laboratoriya  analiziga  namuna  olinadi. Kimyoviy  va  mexanik  tarkibi 

aniqlanishidan tashqari mikroflora va mikrofaunasi h’am aniqlanadi. O’simliklar assotsiatsiyasini o’rganishda sezilarli ko’rsatkich 

bo’lib,  assotsiatsiyalarning  xo’jalikdagi  bah’osi  h’isoblanadi.  O’simliklar  assotsiatsiyasini  o’rganishning  oxirgi  bosqichi 

geobotanik  h’arita  tuzish  h’isoblanadi.  Masshtabiga  qarab  h’aritaga  o’simlik  assotsiatsiyasi  yoki  formatsiyalari  kiritiladi.  Harita 

tuzishda aerofoto s’yomkalardan keng foydalaniladi. 



 

11 



Download 1,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   70




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish