Berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti fizika kafedrasi radioelektronika

Iб1=IK2 Тә К Iэә Tғ + А IKғ=Iб2 3.27-rasm. Tiristorning ekvivalent sxemasi.

Shuning uchun T2 tiristorning kollektor toki к2=б2*кl* miqdorga o’zgaradi (-Т2 tranzistorning toki bo’yicha uzatish koeffitsienti). Biroq T2 tranzistorning kollektori T1 tranzistorning bazasi bilan tutashgan.

I_K2=I_ bo’lgani uchun u Т₁ tranzistor emitter tokening yanada ortishiga olib keladi. Bu tranzistordagi ko’chki jarayonini xarakterlaydi. (AB chiziq).

Ko’rib chiqilgan ulanishdagi transistor diod-tiristor yoki didnstor deb ataladi. Tiristorning yopiq holidan ochiq holatga faqat anod-katod orasidagi kuchlanishni o’zgartirib emas , bazadagi tokni qisqa muddatga oshirish yo’li bilan ham amalga oshirish mumkin.

B u tokni boshqarish toki (Iу) deb ataladi. U tiristor qatlamlarida hosil bo'’adigan jarayonlarnio’zgartirmaydi. Faqat uning qayta ulash to’g’ri kuchlanishi kichraytiradi. Bunday tiristorlar triod tiristor yoki tirinistor deb ataladi. Uning volt-amper xarakteristikasi 3.28 – rasmda ko’rsatilgan.

I I0 Iу3>Iу2 Iу2>Iу1 Iу1 Iу=0 Uжоқ U 3.28-rasm. Tranzistorning volt-amper xarakteristikasi.

U boshqarish tokening ortishi bilan qayta ulash to’g’ri kuchlanishi kichrayishini ko’rsatadi. I_у = I₀ bo’lganda, xarakteristikadiodining to’g’ri o’tish xarakteristikasiga aylanadi. I₀ -yassilanish toki deb ataladi.

Boshqaruvchi elektrod sifatida bazalardan qaysi biri olinishiga qarab boshqarish katod yoki anod bo’yicha deb ikki turga bo’linadi. Ktod bo’yicha boshqarish esa, anodga yaqin oylashgan n₁- bazasi boshqaruvchi elektrod vazifasini bajaradi. Ikki holatda ham tiristorning xarakteristikasi deyarli bir xil bo’ladi. Faqat katod bo’yicha boshqarishda boshqaruvchi elektrodga katodga bog’liq musbattoki impulse ta’sir ettiriladi.

Tiristorning sxemada belgilanishi 3.29-rasmda ko’rsatilgan. а-dinistor,б-katod bo’yicha, в-anod bo’yicha boshqariluvchi trinistorlar.

а) б) в) 3.29-rasm.Tiristorning sxemada belgilanishi.