Berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti fizika kafedrasi radioelektronika

2.3. Tebranish konturining parametrlari
Ideal kontur uchun quyidagi munosabat o’rinli Ү

Agar bu tenglikka tokning amplitudaviy qiymati

ni qo’ysak, hosil bo’ladi. Agar burchak chastotasi bilan chiziqli chastota orasidagi bog’lanish ga farq qilishini hisobga olsak, chiziqli chastota uchun ifodani soda qilib yozsak bo’ladi Ү

konturning xususiy chastotasi deyiladi.

Real konturda energiya yo’qolishi bo’lhani uchun uning chastotasi xususiy chastotadan farq qiladi. Bu farqning qiymati konturning so’nish koeffitsienti (yoki so’nish darajasi) ga bog’liq. U tebranish amplitudasining so’nish tezligini xarakterlovchi koeffitsient.

Chastotaning yozilishini sodda qilib o’zgartirib yozamiz Ү

Bunda кkonturning to’lqin yoki xarakteristik qarshiligi deyiladi. U kondensatorga berilgan boshlang’ich zaryad miqdoridan qanday eng katta amplitudali tok hosil bo’lishi mumkinligini xarakterlaydi.

Demak va R kattaliklar orasidagi munosabatlar real kontur chastotasini ideal kontur chastotasidan qanday farq qilishini xarakterlaydi. Agar bo’lsa, bu farqni hisobga olmasa ham . Lekin ko’pincha aktiv qarshilikning ta’sirini hisobga olmaslik mumkin emas. U holda chastota soda taxminiy formuladan aniqlanadi:

Konturning xususiy chastotasini bilgan holda tebranishlar davrini aniqlash mumkin. Masalan, ideal kontur uchun u Tomson formulasi orqali yoziladi:

Bir davr davomida tebranish amplitudasining nisbiy o’zgarishini xarakterlovchi kattalik konturning logarifmik so’nish koeffitsienti deb ataladi.

Agar 2.29-rasm

va

Ni aniqlab, ekanligini hisobga olsak, so’nish koeffitsienti

bo’ladi.

Logarifmik so’nish koeffitsientidan marta kichik miqdor konturning so’nish dekramenti deb ataladi.

U konturda to’plangan to’iq energiyaning bir tebranish davrida yo’qotiladigan o’rtacha miqdorini xarakterlaydi.

So’nish dekramenti d ga aksincha miqdor konturning sifati yoki aslligi deb ataladi.

Demak, konturda energiya yo’qotilishi qancha kam bo’lsa, uning aslligi va kondensatorda to’langan zaryadining berilgan qiymatida tebranish amplitudasi shuncha katta bo’ladi.