Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

lar/ler
goşulmasy ýörgünli bolsa-da, bu dilleriň mongol, tungus-
manjur, koreý... dilleri bilen birlikde 
altaý dilleri
diýen dil toparyny 
emele getiren eýýamynda, ondan öňki we soňky döwürlerde köplügi, 
jemi, topary, kollektiwi aňlatmakda ençeme goşulmalar ulanylypdyr. 
Ady belli türkşynas alymlaryň biragyzdan tassyklamaklaryna görä, ol 
goşulmalaryň esasylary aşakdakylardan ybarat:
-r (-ar/-er, -yr/-ir, -ur/-ür).
Etnonimlerden mysallar: owşar, salar
1
, 
suwar, tatar, teber, towar, tüwer, üker, ýazyr, eýmir, goňur, awar, hazar, 
bulgar we ş.m.
-z (-az/-ez, -uz/-üz)
: oguz, topaz, ekiz, gerkez, gyrgyz, burkaz we 
ş.m. Gadymy köplügiň bu goşulmasy 
biz, siz, göz, omuz, dyz, ekiz 
(iki-z)
sözlerinde, şeýle-de 2-nji ýöňkemäniň köplüginde gelen 
aldyzyň, 
geldiňiz
ýaly işlik formalarynda saklanýar.
-s (-as/-es)
: bedes, garnas, temes, çeges, hars, hakas, barlas we ş.m.
-ş (-aş/-eş, -uş-üş, -yş/-iş)
: mamaş, meleş, güneş, eleş, parraş, bataş, 
çalyş, alnyş, owuş, gögüş we ş.m.
1
Getirilýän mysallaryň türkmen edebi dilinde häzirki aňladýan manylaryndan ugur 
alyp, olaryň yzyndaky bölekleriň gadymy köplük goşulmasydygyna okyjylaryň 
şübhelenmegi hem mümkindir. Biz olara bu etnik atlaryň asyl sözüniň (meselem, 
salar
etnoniminiň 
sal
sözüniň) tire-taýpa ady hökmünde başga goşulmalar bilen hem duş 
gelýändigini ýatladýarys. Meselem, salyk, salak, saltyk, seljuk we ş.m. Mysal getirilýän 
etnonimleriň aglabasy barada hem ýagdaý şeýledir
____________________________

---

16
-ç (-aç/-eç)
: gögeç, kyraç, tumaç, halaç, çekiç, eleç we ş.m.
-n (-an/-en, -yn/-in)
: alan, alwan//alpan, garkyn, gyzan, imren, 
poran, temen, tekren, haryn, çakan, çotan we ş.m. Şu topara degişli
argyn, baran, burjan, tabyn, uýsan, suwan, kuman, kataga ýaly türki 
etnonimler hem bar. 
Oglan, eren, egin, çigin, goşun, tozan, ilen-çalan
ýaly sözlerde-de bu gadymy goşulma duş gelýär.