Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

 -ly, -li
goşulmasynyň ornuna 
 -çy, -çi
ulanylýar: hywaçy, 
çelekençi, esenguluçy we şuňa meňzeşler.
BARAK, IT, KÖPEK, GANJYK
Gökleňleriň, ýomutlaryň we Nurata türkmenleriniň (Samarkant)
düzüminde duş gelýän 
barak
diýen urug-tire atlaryny dürlüçe 
düşündirýärler. Meselem, ýerli ýaşulular ýomut baraklarynyň Kaspi 
deňziniň kenarlarynda ýaşan döwürlerinde, barak (sakarbarak,
sakarbalak) diýen guşy awlamaga ökde bolandygyny gürrüň berýärler.
Türkmen etnonimlerini urç edip öwrenen G.I.Karpow bolsa bu atlary 
Altyn Orda hany Barak hanyň (höküm süren ýyllary 1422-1427)
ady bilen baglanyşdyrýar. 1266-1271-nji ýyllarda aglaba türkmen 
taýpalarynyň mesgeni bolan Mawerannahra, Jetiögüze we Gündogar 
Türküstana hanlyk eden şahsa-da Barak han diýlendigini, onuň çagataýyň 
neberesidigini ýatlap geçeliň.
Ýöne 
barak
diýen urug-tireleriň has ir, gadymy türki eýýamda ýüze
çykan bolmagy hakykata has dogry gelýär, çünki bu at gyrgyzlaryň,
kataga, goňrat we gypjak özbekleriniň, şeýle-de XI asyrdaky seljuklar 
hereketi döwründe Türkiýä, Yraga, Siriýa giden türkmenleriň
düzüminde-de saklanypsyr.
Gadymy türki dillerde 
barak
sözi “it” manysynda ulanylypdyr. 
Akademik W.W. Radlow käbir häzirki türki halklaryň gür we burum-
burum tüýli haýwana (megerem, gürjä) barak diýýändigini belleýär.
XIV asyr taryhçysy Reşideddin
barak
etnonimini 
itbarak
görnüşinde 
ulanypdyr. Onuň iki sözi-de şol bir manyny aňladýar: “it”.
Eger şu pikir dogry bolsa, onda it bilen baglanyşykly etnonimler
gadymy ata-babalarymyzyň irki düşünjeleri, olaryň dürli haýwanlary eý 
görüp, özüne howandar hasaplamagy (ylmy dilde totemizm) esasynda 
ýüze çykypdyr. Mälim bolşy ýaly, dünýäniň köp halklary, şol sanda
gadymy türkler hem iti möjekden soňky hormatly orna geçirip, ony 
özüne hemaýatkär saýypdyrlar. Muny häzirki türkmen halkynyň
düzüminde