Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

Baýathajy
diýlen bolsa, Darganata, Dänew, Çärjew, Sakar, 
Farap we Hojambaz raýonlarynda baýatlar häzire çenli kowçum-kowçum 
bolup ýaşaýarlar. Buhara welaýatynyň köp raýonlarynda, ylaýta-da 
Latda we Garakölde bu taýpanyň uly bölegi ýerleşýär. Olar Täjigistanda-
da duş gelýärler. Azerbaýjanda baýatlar Genje şäheriniň töwereklerinde, 
Agjabedi, Guba, Neftçala, Ujar, Şamahy, Şuşa raýonlarynda ýaşaýarlar. 
Ýeri gelende aýtsak, hut Gorkut atanyň özi we beýik Nyzamy Genjewi 
hem şu baýatlardan gelip çykypdyr.
Owganystan, Eýran, Türkiýe, Yrak, Siriýa ýaly ýurtlarda-da 
baýatlaryň köp sanlysy bar. Bu ülkelere (Owganystandan beýlekilere), 
şeýle-de Kawkaza olar seljuklaryň ýörişi döwründe aralaşýarlar. 
Baý, baýyndyr we baýat diýen etnonimleri geçmişdäki we häzirki 
alymlaryň ählisi: Mahmyt Kaşgary, Reşideddin (XIV asyr), Ýazyjy-
ogly (XV), nusaýly Salar Baba Gulaly ogly (XVI), Abylgazy (XVII), 
akademikler W.W. Radlow. A.N. Kononow we beýlekiler biragyzdan 
baý, baýlyk
sözi bilen baglanyşdyrýarlar. Mahmyt we Reşideddin 
Oguz hanyň birinji ogly Gökhandan bolan agtygyna Baýundur diýip at 
dakylandygyny, bu sözüň “öýi, ýaşaýan ýeri döwletli, bereketli bolsun” 
diýen manydadygyny belleýärler. Ýazyjy-ogly ony “döwlet eýesi”, Salar 
Baba “baý we döwletli bolsun”, Abylgazy hem (Baýandury) “nygmatly” 
we “bagtly” diýip düşündirýärler.
Ady tutulan orta asyr alymlary 
Baýady
Oguz hanyň Günhan diýen 
oglundan bolan ikinji çaganyň ady hasaplaýarlar we onuň manysyny 
hem “aşly-nanly”, “döwetli”, “bagtly”, “baý” diýip düşündirýärler. 
R.G. Kuzeýew bu taýpanyň adyny oguz-türkmen taýpasy peçenegleriň 
(itbeçeneleriň) 
baýaut
urugynyň ady bilen baglanyşdyrýarlar.
Baý, baýyndyr we baýat etnonimleriniň asyl manysy barada ýokarda 
agzalan abraýly alymlaryň taryhy işlerinde aýdylýan pikirleri biziň inkär 
etmek niýetimiz ýok. Bu rtnik atlaryň ählisi bolmasa-da, käbirleriniň