Bazidioomikota filumi. Uredinales tartibi

Turkum: Hyemileya (
Hemileia
). Tur: Hyemileya vastatriks (
Hemileia 
vastatrix
). 
Zang zamburug’larining ushbu turi kofe daraxtlarini vayron qiluvchi 
darajada kuchli zararlaydigan parazitdir. Bu tur noto’liq siklli, o’suv davrida kofe 
daraxtlarida urediniya bosqichining bir necha avlodini hosil qiladi. Ba’zan 
teliosporalar ham rivojlanadi, ammo ularning promiseliylarida hosil bo’ladigan 
bazidiosporalari kofe daraxtlarini zararlamaydi; bu turning oraliq xo’jayini 
noma’lum. Ilgari Seylon (hozir Shri Lanka) da kofe daraxtlari 160000 gektardan 
ko’proq maydondagi plantasiyalarda o’stirilgan va yiliga 40 ming tonna kofe donlari 
eksport qilingan. 1875 yilda u yerda paydo bo’lgan 
H. vastatrix 
zamburug’i 20 
yildan kamroq vaqt ichida kofe daraxtlarining aksariyatini nobud qilgan va shundan 
keyin mamlakatda bu ekin umuman ekilmagan. Keyin, 1970-yilda 
H. vastatrix 
Braziliyaga va Kolumbiyaga kirib, kofe plantasiyalarida keng tarqalib ketgan. Hozir 

---

daraxtlardan hosil olish uchun ular fungisidlar bilan himoya qilinadi, aks holda qayta 
zararlanishlar kofe daraxtlari asta-sekin nobud bo’lishiga olib keladi. 
Turkum: Kronarsium (
Cronartium
). 
Teliosporalari bir-birining butun yuzasi 
bilan qo’shilib, o’sib, o’simlikning zararlangan a’zolari ustida ustunchalar hosil 
qiladi. Namoyandalari: esial bosqichida qorag’at va qizilg’atda ustunshaklli zang 
qo’zg’atuvchi, to’liq siklli, har xil xo’jayinli 
C. ribicola 
(II, III qarag’ayda rak 
qo’zg’atadi) va qarag’ayda (0, I) yelimli (smolyanoy) rak qo’zg’atuvchi 
C. flaccidum 
(II, III sallagulning va tegmanozik o’tining barglarini zararlaydi). 
Cronartium 
turkumi turlari hamda 
Endocronartium harknessii 
(sinonimi 
Peridermium 
harknessii
) AQSh va Kanadada qarag’ay 

---

daraxtlarida har xil rak kasalliklarini qo’zg’atib, o’rmonchilikka katta zarar 
yetkazadi. 
Cronartium 
turkumi turlari O’zbekistonda qayd etilmagan.