|
Qatnasıwshılar:
Topar basshısı: Z. Nizamatdinova
Topar oqıwshıları: _______________
Kún tártibinde:
1. «Tábiyattı qorǵayıq»
2. Aǵımdaǵı máseleler.
Tıńlandı:
Kún tártibindegi birinshi másele boyınshа topar basshısı Z. Nizamatdinova oqıwshılardı barlap, _______________ kúngi tárbiya saatında «Tábiyattı qorǵayıq» atlı bayanatın jasadı. «Tábiyat – bul qorshaǵan ortalıq», insan kóz qarashıǵInday asrawı kerek bolǵan biybaha baylıq sıyaqlı túsinikler tiykarǵi másele sıpatında qaralıp, mámleketimizde iqlim apatshıl’ıǵı sebepli tabiyatqa zıyan tiyip atırǵanlıǵIn ayttı. Onda topar basshısı kún tártibindegi máselege ayrıqshа qarap ótti. Bıyilǵı oqıw jılında oqıw dargaylarında shembilikler ótkerip ulıwma xalıqlıq hasharlarǵa belsene qatnasıw kerek ekenligi haqqında túsinik berip ótti. Topar oqıwshıları ózleriniń pikirleri menen shıǵıp sóyledi. Xalqımızdıń ana tábiyatqa biyparq emesligi haqqında óz kóz-qarasların bildirdi.
Qarar:
1. «Tábiyat – bul qorshaǵan ortalıq», insan kóz qarashıǵInday asrawı kerek bolǵan biybaha baylıq sıyaqlı túsinikler tiykarǵi másele sıpatında qaralıp, mámleketimizde iqlim apatshıl’IǵI sebepli tabiyatqa zıyan tiyip atırǵanlıǵı haqqındaǵı bayanat ulıwma maǵlıwmat ushin qabıl etilsin.
2. Liceydiń ishki tártip-intizami haqqında maǵlıwmatlarǵa ele de túsinikler berilsin.
3. Topar múyeshine náwbetshilikler shólkemlestirilsin.
Topar basshısı: Z. Nizamatdinova
Xatker: D. Maqsetbaeva
Tabiyatni himoya qilaylik.
Har bir maktab óquvchisi tabiat bizni órab turgan katta va qiziqarli dunyo ekanligini biladi. Unda hayot hech qachon tóxtamaydi. Yer shari inson uchun ulkan uy, usiz u yashay olmaydi, u bu dunyoning bir qismidir. Uning atrofida yer va suv, daraxtlar va hayvonlar, quyosh va osmon. Ammo, afsuski, odamlar kópincha óz sayyoralariga ǵamxórlik qilishni unutishadi, ular atrofdagi tabiatni yóq qiladilar, ularga hayot beradigan u ekanligini unutishadi. Erta bolalikdan boshlab bola órganishi keraktabiatni sevish , uni himoya qiling, uni óylamasdan halokatdan himoya qiling va u bilan his eting. Men yirik sanoat korxonalari, issiqlik elektr stantsiyalari va tabiatni ifloslantiruvchi boshqa ob'ektlar mavjud bólmagan kichik shaharda yashayman. Lekin, afsuski, tabiatni insonning zararli tásiridan asrash muammosi mening viloyat shahrim uchun ham dolzarbdir. Menimcha, har kuni soni ortib borayotgan ruxsatsiz chiqindixonalar, polietilen paketlar, butilkalar shahar musaffoligi va tartibiga katta zarar yetkazmoqda. Bázi beparvo aholi maishiy va texnik axlatlarni istalgan joyga tashlab, katta axlatxonalar tashkil qiladi. Va bu atrofdagi yoqimsiz hid, tarakanlar va kalamushlar tódasi, yozda pashshalar tóplami va boshqalar. Bularning barchasi oxir-oqibatda hayvonlarda ham, odamlarda ham kasalliklarga olib kelishi mumkin. Afsuski, hatto kommunal xizmatlar ham bu muammoni bartaraf eta olmaydi. Va agar siz bizning órmonimizga tashrif buyursangiz, biz nimani kóramiz? Hammasi bir xil uy-rózǵor chiqindilari va qurilish qoldiqlari. Bu allaqachon tóliq notóǵri boshqaruv va haqiqiy qonun buzilishining namunasidir. Órmon axlatdan charchagan, nafaqat uning estetik kórinishi buziladi (kim zanglagan qutilar va shishalar yonida dam olishdan mamnun), balki uning barcha hayotiy tabiiy jarayonlari buziladi. Chiqindixonalardan zaharli moddalar va chiqindilarning parchalanish mahsulotlari tuproqqa kirib, barg axlatini qayta ishlaydigan tuproq aholisini zaharlaydi. Órmonda qolgan axlat uzoq vaqt davomida inson mavjudligining izlarini saqlab qoladi. Demak, qalay quti 50 yil, polietilen paket 300 yil, shisha butilka esa hech qachon parchalanmaydi. Órmondagi shisha yana bir xavf tuǵdiradi - yorqin quyoshli kunda u ob'ektiv kabi ishlashi, quruq órmonda olov yoqishi mumkin.
Katta va kichik daryolar haqida nima deyish mumkin? Ular yordam sórab qichqirmoqdalar! Volga, Jabnya yoki Puda qirǵoǵida dam olish uchun bizga kelgan kóplab sayyohlar, ularning eng chiroyli banklari nimaga aylanadi? Kattalar va bolalar bir necha marta suvga axlat, piknikdan qolgan ovqat va boshqa axlatlarni tashladilar. Ammo baliq ovqatni yeydi. Ammo qolgan hamma narsa: hammasi bir xil polietilen paketlar, bir marta ishlatiladigan idishlar, shisha butilkalar va bankalar - ular yemaydilar. Va u kól yoki daryoning tubiga joylashadi. Vaqt ótishi bilan axlat shunchalik kóp bóladiki, baliq endi bunday suv omborida topilmaydi. U toza suvni yaxshi kóradi. Bu eng xavfli muammoni qanday hal qilish, gózal vatanni qanday saqlash kerak? Zero, tabiatni asrash muhim, bu dunyoni avlodlarimizga yetkazishimiz, uni qanday kórsak, shunday kórishimiz kerak. Ular uchun dunyo toza bólishi kerak. Har bir kattalar va bola atrof-muhitni muhofaza qilishga hissa qóshishi mumkin. Bizda faqat foydali odat bólishi kerak – axlatni notóǵri joylarga tashlamaslik, suv havzalari va órmonlarni maishiy va ishlab chiqarish chiqindilari bilan ifloslantirmaslik.
Keling, tabiatga ǵamxórlik qilaylik, chunki bu bizga juda boǵliq!
“Bizda faqat bitta sayyora bor. Va agar biz unga yaxshi munosabatda bólsak, u bizga yaxshi munosabatda bóladi. Agar yóq bólsa, atrofga qarang va nima bólayotganini kórasiz ", dedi amerikalik qóshiqchi Pink óz fikrlarini shu tarzda aytdi. Oddiy, aniq va foydalanish mumkin, ammo bu allaqachon aniq. Xósh, nega odam bunday elementar narsalarni tushunolmaydi? Nega u ótmishdan saboq ololmaydi? Tabiatni saqlab qolish uchun imkoniyat bormi va agar shunday bólsa, qanday qilib? Atrof-muhitning ekologik holati bilan boǵliq bu va boshqa muammolar ónlab yillar davomida insoniyatni tashvishga solib kelmoqda. Tabiatni muhofaza qilish va asrash muammosi bugungi kunda ham juda dolzarb va eng muhimlaridan biri bólib qolmoqda. Bu savol hech kimni befarq qoldirmasligi kerak, chunki u kóp yoki kamroq darajada har bir shaxsga tegishli. Va vaqt ótishi bilan bu muammo nafaqat ekologlar, biologlar, balki faylasuflar tomonidan ham órganila boshlandi, yáni u axloqiy xususiyatga ega. Inson va tabiat órtasidagi boǵliqlik aniq. Buni nafaqat olimlar va faylasuflar, balki yozuvchi va shoirlar ham qayta-qayta yozganlar. Masalan, rus tarixi va adabiyotining “Igor yurishi haqidagi ertak” kabi buyuk yodgorligida butun tabiat muallif tomonidan insoniy tuyǵular, yaxshilik va yomonlikni ajrata olish qobiliyati bilan táminlangan. U ruslarni baxtsizliklar haqida ogohlantiradi, ular bilan qayǵu va quvonchni boshdan kechiradi. Yoki Viktor Astafievning "Tsar Fish" qissasini eslaylik. Undagi tabiat tirik va mánaviyatli, axloqiy va jazolovchi kuchga ega, u nafaqat ózini himoya qilishga, balki qasos olishga ham qodir. Jazolovchi kuchning misoli - Gosha Gertsevning taqdiri. Bu qahramon odamlarga va tabiatga nisbatan takabburlik uchun jazolanadi. Tabiatning jazolash kuchi nafaqat individual qahramonlarga tegishli. Nomutanosiblik, agar u qasddan yoki majburan shafqatsizlik bilan óziga kelmasa, butun insoniyat uchun tahdiddir. Bizning dunyomizda shunday. Bir nechta shafqatsiz tabiatni buzuvchilarning harakatlariga butun insoniyatning bir nechta avlodlari javobgar bóladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
