Баҳтли оила 1 Кириш

5. Ўйин-кулгу.
Оила муҳитидаги расмият ва сиқилишни кетказиш учун вақти-вақти билан 
хурсандчилик ва ҳазил-ҳузул килиб турилиши керак. Ҳар нарсада бизга намуна бўлган 
Ҳазрати Пайғамбар (с.а.в.) бу борада ҳам идеал бир оила бошлиғи эканликларини 
кўрсатганлар.
Расулуллоҳ (с.а.в.) айниқса Ойша онамиз билан ҳазиллашиб, мусобақа ўйнаганлар. 
Баъзан Ҳазрати Ойша Расулуллоҳни, баъзан эса Расулуллоҳ Ойша (р.а.)ни енгган. 
Пайғамбаримиз (с.а.в.) бекорга вақт сарфлашни хуш кўрмас эдилар. Лекин пойга, 
мерганлик ва аёли билан ўйнашишни фойдали ишлардан деб ҳисоблар эдилар.
Ашура кунида ҳабашистонликларнинг масжидда ўйнаган камон-қалқон ўйинини 
Ҳазрати Ойша онамиз билан бирга Ҳазрати Ойша онамиз зериккунларигача томоша 
қилганлар. Пайғамбаримиз (с.а.в.)нинг бошқа аёлларидан кўпроқ Ҳазрати Ойшага (р.а.) 
67

---

бундай муносабатлари бироз ёш бўлишидандир. Бундан англашиладики, аёлларнинг 
ёшларига мос тарзда муносабатда бўлиш лозим.
6. Муҳофаза қилиш.
Оила номуси ва шаънини ҳимоя қилиш энг аввало эрнинг вазифасидир. Эр ўзининг, 
аёлининг ва бошқа оила аъзоларининг қийин аҳволга тушиб қолмасликлари учун 
қўлидан келганича ҳаракат қилиши керак. Эр ор-номус борасида талабчан бўлиши ва 
маълум маънода рашк қилиши керак. Рашк инсоний фазилатлардан биридир. Аёлини 
бировлардан рашк қилмайдиганларни даюс дейилади. Ҳазрати Пайғамбар (с.а.в.) даюс 
киши жаннатга кира олмаслигини айтганлар. Даюс ким? дейишганда "Уйига кимни 
кириб-чиққанига эътибор бермаган кишидир" дея жавоб бердилар.
Аммо ўринсиз шубҳа ва гумонларга бориш жуда хавфлидир. Шубҳа ва ишончсизлик 
оила бузилишининг энг асосий сабабларидан бири ҳисобланади.
"Шундай рашкчиликлар борки, Аллоҳ уларни севмайди. Бу ортиқча гумонга берилиб 
аёлга азоб берувчи эрдир" (Ҳадиси шариф).
Ҳазрати Али ҳам "Ортиқча рашк қилма. Зеро, бу туфайли аёлингни ёмонликка 
бошлашинг мумкин".
Рашк оиланинг номус ва обрўсини муҳофаза қилишда талабчан бўлишдир. Оилани 
бузишга эмас, тузишга қаратилган.
7. Диндорлик.
Эр оила аъзоларига диндорлик борасида ҳам ўрнак бўлиши керак. Хоҳ ишонч, хоҳ 
амал борасида уйда чин мусулмон намунасини кўрсата олиши керак. Оила 
аъзоларининг диний ва дунёвий илм олишлари учун биринчи навбатда эр масъул. 
Ҳазрати Пайғамбар (с.а.в.)нинг уйлари худди бир мактабдай эди. Бу мактабнинг 
ўқувчилари Расулимизнинг (с.а.в.) муборак аёллари эди. Мусулмон аёллар, айниқса, 
аёлга тааллуқли билимларни Ҳазрати Пайғамбар (с.а.в.)нинг аёллари воситасида 
ўрганар эдилар.
Ҳазрати Пайғамбар (с.а.в.) уй аҳлига ҳам динларини ўргатар, ҳам ибодатларини 
текширар эдилар. Ҳазрати Фотима Ҳазрати Алига турмушга чиққанларидан кейин 
Пайғамбаримиз уларни 6 ой давомида бомдод намозига уйғотар эдилар.
68

---

Оила эҳтиёжларини қондириб, дунёвий хавфлардан ҳимоя қилар эканмиз, бундан 
ташқари уларни охиратга оид зарарлардан ҳимоя қилишимиз лозим. Жаноби Ҳақ:
"Э
й, мўъминлар, шулар ўзларингизни ва аҳли аёлларингизни ўтини одамлар ва
тошларда бўлган дўзахдан сақлангки, у (дўзах) устида қаттиқдир ва қаттиққўл. Аллоҳ
ўзларига буюрган нарсага итоатсизлик қилмасдиган, фақат ўзларига буюрилган
нарсани қиладиган фаришталар турур
" (Таҳрим сураси, 6-оят).
8. Саховат.
Инсонлар ўртасида меҳр-муҳаббатни пайдо қилувчи ҳислатлардан бири, бу 
шубҳасиз, сахийликдир. Мол-мулки бўла туриб хасислик қилган кимсалар на уй аҳлига 
на бошқаларга ёқади. Исрофгарчиликка йўл қўймасдан оила аъзоларига иззат-икром 
кўрсатиш, ошқозон каби кўзларни ҳам тўйдириш бахтли бўлишнинг сабабларидан 
биридир. Имкони бўла туриб оила аъзоларига хасислик қиладиган эр ҳам гуноҳкор 
бўлади, ҳам уларни ёмон ишларга сарфлайди. Ҳазрати Пайғамбар (с.а.в.): "Нафақаси 
учун масъул бўлган кимсага лоқайд бўлиш гуноҳ саналади" деганлар.
Абу Суфённинг аёли Ҳинд Расулуллоҳ (с.а.в.)га эрини хасислигидан, ўзига ва 
болаларига етадиган ҳеч нарса бермаётганидан шикоят қилган эди. Расулуллоҳ: ўзингга 
ва болаларингга етгудай нарсани Абу Суфённи молидан олишинг мумкин, - деб айтган 
эдилар.
9. Садоқат.
Келин ва куёв бир-бирларига садоқатли бўлишлари, севги ва ҳурматларига раҳна 
солмасликлари керак. Турмуш қурган ҳар бир ёш ёридан илтифот кутади. Агар эр ёки 
хотин кўнглини бошқасига берса, оила муносабати ўзгаради. Натижада эса нафрат ва 
совуқлик келиб чиқади.
Умуман, кўпгина эрлар аёлларини алдаб "Ман қилинган севги", "ўйнаш" ҳаётида 
яшаб оила пойдеворига зарар етказмоқдалар. Бу ҳаракатлари аёлларининг ҳам айнан 
шу хатога йўл қўйишларига сабаб бўлиши мумкинлиги эса ҳаёлларига ҳам келмайди. 
Афсуски, оилани тутиб турган иффат туйғулари эзғиланмоқда.
Ҳазрати Пайғамбар (с.а.в.) эрларни номусли бўлишга чақириб шундай деганлар:
"Сизлар номусли бўлингларки, аёлларингиз ҳам номусли бўлсин. Оталарингизни 
ҳурмат қилингларки, ўғилларингиз ҳам сизларни ҳурмат қилсин".
69

---

Садоқатли бўлиш фақат аёлнинг вазифаси экан деган нотўғри фикр орқасидан 
эрларнинг ношаръий ҳаётига бефарқ қаралмоқда. Холбуки, номусли бўлиш ҳамманинг 
вазифасидир. Аёлига вафодор бўлмаган эрнинг ундан садоқат кутишга ҳаққи йўқ. 
Ҳамма экканини ўради. Аммо бу эрлар хиёнат қилса, аёллар ҳам хиёнат қилиши 
мумкин дегани эмас. Фақат бир хато бошқасини келиб чиқариши эҳтимолга яқин.
10. Хизмат.
Эр ташқарида рўзғор ташвишида бўлиши билан бирга уй ишларида ҳам аёлига 
ёрдам берса, севги ва ҳурматнинг ортишига сабаб бўлади.
Ҳазрати Пайғамбар (с.а.в.) уйда қўй соғиш, кийимларни тозалаш, йиртиқ ерларини 
ямаш, оёқ кийимини таъмирлаш, уйни супуриш, туяга ем бериш каби ишларни 
қилишда уйдагиларга ёрдам берардилар. Хизматчилар билан бирга овқат еб, у билан 
хамир қилар, бозордан олган нарсаларни ўзлари олиб келар эдилар.
Уй ишларига ёрдам берадиган эрни "хотиннинг қули" дейдиган ҳам бор. Бундай 
фикрлаш ҳамма нарсадан аввал Ҳазрати Пайғамбар (с.а.в.)ни ҳақорат қилишдир. 
Расулуллоҳ биз учун энг гўзал бир намунадирлар. Ҳар нарсада Расулуллоҳга ўхшаган 
нисбатимизда етук мўъмин бўламиз. Камтарлик ва хизмат инсонни қадр-қийматини 
орттиради. Севги ва дўстликка сабаб бўлади.