ғайриараблар, яъни ажам халқлари ўзаро тенгдирлар. Бундан ташқари эркак аёлнинг
маҳрини бера оладиган, унинг олти ойлик ёки бир йиллик нафақасини таъминлай
оладиган мол-дунёга эга, паст ишларда ишламаган ва мустақил бўлиши керак. Моликия
мазҳабига кўра, тенглик фақат диндорлик ҳамда
вужуд ва жинсий аъзоларнинг
нуқсонлардан ҳоли бўлиши билан ўлчанади.
Тенглик борасида қай жиҳатларга эътибор қаратиш масаласи олимлар ўртасида
ихтилофли мавзу бўлган. Ҳазрати Умар, Ибни Масъуд, Ибн Сирин,
Умар ибни
Абдулазиз, Имом Молик ва бошқа баъзи олимлар бу борада эътиқодни биринчи ўринга
қўйганлар. Жаноби Ҳақ шундай деган: "
Эй инсонлар, дарҳақиқат Биз сизларни бир
эркак (Одам) ва бир аёл (Ҳавво)дан яратдик ҳам бир-бирларингиз билан
танишишинглар учун сизларни халқлар ва қабила-элатлар қилиб қўйдик. Албатта
сизларнинг Аллоҳ наздидаги энг хурматлироғингиз, тақводорроғингиздир. Албатта
Аллоҳ билгувчи ва огоҳдир
" (Ҳужурот сураси, 13-оят).
Ҳазрати Пайғамбар (с.а.в.) эса: "Инсонлар тароқ тишлари каби тенгдирлар. Тақво
устунлигидан ташқари ҳеч ким ҳеч кимдан устун эмас", дея марҳамат қилганлар.
Расулуллоҳ (с.а.в.) видо хутбаларида бутун инсониятга шундай деганлар: "Эй
инсонлар! Шубҳасиз Раббингиз бирдир. Отангиз ҳам бирдир. Ҳаммангиз Одам
Атодансиз. Одам эса тупроқдандир. Аллоҳ ҳузурида энг қадр-қийматлигингиз унга энг
кўп ҳурмат, меҳр кўрсатганингиздир. Арабнинг ажамдан тақвода устун бўлмаса - ҳеч
бир устунлиги йўқ". Сарвари Олам (с.а.в.) аёлдан диндорликни қидирганлар ва шундай
аёллар билан турмуш қуришни тавсия этганлар. Эр-хотин орасидаги насл-насаб
тенглигига доир ҳадислар мавзуъ ва замор, деб ҳукм қилинган. Уммавийлар давридан
ҳаддан ташқари араблик таассуби баъзи олимларнинг қарашларига таъсир этган деган
фикрни илгари сурганлар ҳам бор. Ислом насл билан мағрурланишни, ирқчилик
даъвосини бекор қилган. Ҳазрати Пайғамбар (с.а.в.) энг машҳур ва энг шарафли қабила
ҳисобланган Қурайшлилардан ақлли ва чиройли Қайс қизи Фотимани озод бўлган
қулнинг ўғли Усамога турмушга берганлар.
Аёл-эркак ўртасидаги тенгликдан мақсад бир-бирларини тушунадиган, оила ҳаётини
биргаликда
юритадиган, бир-бирларининг оёқларига тушов эмас, балки кўмакчи
бўлишларидир. Ораларида билим,
маданият, мол-дунё ва ишонч борасида тафовут
бўлганлар камдан-кам чин саодат эшигини очадилар. Албатта ахлоқ ва эътиқод энг
асосийсидир. Бу хусусиятлар тенг бўлмагунча бошқаларининг ҳеч бир қадр-қиймати
33
йўқ. Бундан ташқари икки ёш вояга етган муҳит, яшаган ҳаёт тарзи, таҳсил савиялари
ҳисобга олинса, қурилган оиланинг пойдевори янада мустаҳкам бўлади. Чўлда ўсган
бир аёлни Ҳазрати Муовиянинг хотини бўлиб саройда ҳузур-ҳаловат топа олмаганлиги
маълум ва унинг қуйидаги эътирофи машҳурдир. "Жулдур кийим билан қувноқ яшаш
ипак кийим кийишдан хайрлидир".
Do'stlaringiz bilan baham: