Баҳтли оила 1 Кириш

2. Оила аъзоларининг ҳақларига риоя қилмаслик.
Оила аъзоларига нисбатан лоқайд бўлиш, уларнинг кун кўриши ва тарбияси билан 
қизиқмаслик турмуш қуришнинг зарарларидан биридир. Ҳазрати Пайғамбар шундай 
дея марҳамат қилганлар: "Кишининг ўз қўл остидагиларга лоқайд бўлишлиги гуноҳ 
ҳисобланади". Бола-чақа омонат бўлгани учун уларнинг ҳаққини кўзлаш, эҳтиёжларини 
шаръий йўл билан қондириш оила бошлиғининг вазифасидир. Бундан ташқари оила 
аъзоларининг маънавий хавфлардан ҳам сақлаш керак. Зеро, Аллоҳ таоло "
ўзингизни ва 
оила аъзоларингизни жаҳаннам оловидан муҳофаза қилинглар
" (Таҳрим сураси, 6-оят) 
деган.
Баъзи кимсалар умр йўлдошига бўлган ортиқча муҳаббати туфайли ота-она ва бошқа 
яқинларига лоқайд бўладилар. Аёлини мамнун этиш учун ота-онасини ортиқча 
қийинчиликларга дучор қиладиганлар хайрсиз, тубан кимсалардир.
Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, турмуш қуришнинг бир қанча фойдалари ва 
зарарлари бор. Унинг фойдали ёки зарарли бўлиши ҳар кимнинг характерига, билимига 
ва тарбиясига боғлиқ. Киши айтилган фикр ва мулоҳафаларни кўз олдига келтириб 
ўзини тута олиши, фойдаси кўпроқ томонини танлаши керак. Умуман айтганда турмуш 
қуришни ижтимоий, ахлоқий ва диний тарафдан зарурлигига шубҳа йўқ, яъни уйланиш 
– қоида, уйланмаслик эса истиснодир.
18

---

Никоҳ шартномаси ва ҳуқуқий натижалари
Никоҳ бирлашиш, бир битимга келмоқ демакдир. Турмуш ўртоқларни бир-
бирларидан фойдаланишлари учун тузилган бир шартномадир. Бу шартнома эр-
хотинни бир-бирига бўлган ҳақ ва вазифаларини юзага чиқаради. Аввал бирга 
бўлишлари, жинсий алоқа қилишлари мумкин бўлмаган аёл ва эркак никоҳ туфайли 
бир-бирларига ҳалол ҳисобланадилар. 
Никоҳ китоб, суннат ва ижмио билан собитдир. Ҳазрати Одамдан ҳозирги кунгача 
келган ва қиёматгача, ҳатто жаннатда ҳам давом этадиган бир муборак риштадир.
Никоҳнинг асоси ижобат, қабул ва икки кишининг гувоҳлигидир. Эркак ёки 
аёлнинг, ё ўзлари тайинлаган вакилларининг аввал қилган турмуш қуриш таклифига 
ижобат, бу таклифга қарши тарафнинг берган ижобий жавобига қабул дейилади. Бу 
гувоҳлар олдида қилиниши керак. Имом Моликга кўра турмуш қуришга аҳду-паймон 
қилинган пайтда гувоҳларнинг бўлиши шарт эмас, лекин чимилдиққа кирмасдан аввал 
никоҳни эълон қилиниши ва теварак-атрофдагиларга эшиттирилиши шарт.
Шофиъий мазҳабига кўра, никоҳ ота-она рухсат билан бўлиши лозим. Ҳанафийларда 
эса ота-онанинг рухсати балоғатга етмаганлар учун керак.