Баскетбол ўйинининг келиб чиқиши

Баскетбол ўйинининг келиб чиқиши ва дастлабки қоидалари ҳақида назарий маълумотларга эга қилиш.

Баскетбол ўйинининг келиб чиқиши ва дастлабки қоидалари ҳақида назарий маълумотларга эга қилиш.

Баскетбол ўйинининг ривожланиш босқичлари,баскетбол майдони ўлчами ва баскетболнинг ҳозирги пайтдаги расмий ўйин қоидалари ҳақида назарий маълумотларга эга қилиш.
Баскетбол ўйини бўйича дастлабки мусобақаларни ўтказилиши ҳақида назарий маълумотларга эга қилиш.
Ҳалқаро баскетбол иттифоқи ФИБАни тузилиши ва ташкил топиши тўғрисида назарий маълумотлар бериш.
Баскетбол ўйини бўйича биринчи Жаҳон ва Европа чемпионатини ўтказилиши ҳақида назарий маълумотларга эга қилиш. Баскетбол ўйинининг Олимпиада ўйинлари (еркаклар ва аёллар) дастурига киритилиши ҳақида назарий маълумотларга эга қилиш. Баскетбол спорт турининг майдон ва жиҳозларини ўлчамлари ҳақида назарий маълумотларга эга қилиш.
Ўзбекистонда баскетболни ривожланиши. Мустақилликдан сўнг Ўзбекистон баскетболининг жаҳон ареналарида тутган ўрни ҳақида назарий маълумотларга эга қилиш.Ҳар бир жамоа тренер ва кӯпи билан 10 та ўйинчидан ибора тбӯлади. Ўйинчилардан бири сардор бӯлиб ҳисобланади. Ҳар бир жамоа таркибида тренер ёрдамчиси бӯлиши мумкин. Агар жамоа бирон бир турнирда учтадан ортиқ ўйинда иштирок етадиган бӯлса, ҳар бир жамоанинг ўйинчилари сони 12 тагача ортиши мумкин. Ўйин пайтида ҳар иккала жамоадан бештадан ўйинчи майдонда бӯлиши керак. Улар қоидаларга мувофиқ алмашишлари мумкин.
Агар жамоа аъзоси майдонда бӯлса, у ўйинчи бӯлиб ҳисобланади ва ўйинда қатнашиш ҳуқуқига эга. Бошқа ҳолларда у захирадаги ўйинчи бӯлиб ҳисобланади.
Агар ҳакам заҳирадаги ўйинчига майдонга тушишу чун рухсат берса, унда у ўйинчига айланади.
Ҳар бир ўйинчининг кӯкрак ва орқа томонида рақами бӯлиши керак. Бу рақамлар тушунарли ва бир хил рангда, майканинг рангидан яққол ажралиб туриши зарур. Рақамлараниқ кӯриниб туриши лозим: орқадаги рақамларнинг баландлиги камида 20 см, кӯкракдаги рақамларнинг баландлиги камида 10 см бӯлиши шарт. Рақамлар учун ишлатиладиган ашёнинг эни 0,2 смдан кам бӯлмаслиги керак. Жамоалар 4-чидан 15-чигача бӯлган рақамларни ишлатишлари лозим. Бир жамоа ўйинчилари такрорланадиган рақамли майкани кийиб чиқишлари мумкин емас.
Ўйинчининг спорт кийими қуйидагилардан иборат:

• 
  Бир жамоанинг ҳамма ўйинчилари олд ва орқа томонлари бир хил ва умумий рангда бӯлган майкаларни кийишлари шарт.
  
• 
  Йӯл-йӯл майкаларни кийиш ман этилади;
  
• 
  Бир жамоанинг ҳамма ўйинчилари бир хил ва умумий рангда бӯлган шортик кийишлари керак;
  
• 
  Майкалар тагидан калта енгли майкалар кийиш мумкин. Лекин калта енгли майкалар кийилса, уларнинг ранги майка рангига мос бӯлиши шарт;
  
• 
  Калта шим тагидан пастга чиқиб турадиган ички кийим кийилса, унинг ранги калта шим рангига мос келиши керак.
  

Ўйинчилар тақиб чиқадиган рақамларнинг ӯлчовлари, ранги ва уларнинг жойлашишит ӯғрисидаги ушбу моддаларда баён қилинган шартлар қатъий бажарилиши лозим. Рақамлараниқ кӯринадиган ва ҳакамлар ҳамда котиб томонидан осон аниқланадиган бӯлиши керак.
Майканинг бирор жойига реклама ёзуви ёзилган бӯлса, у майканинг олди ва орқа томонларидаги рақамларнинг кӯринишига халақит бермаслиги керак. Ҳеч қандай шароитда майкалардаги рақамларнинг ӯлчовлари кичрайтирилиши мумкин емас.
Икки жамоанинг майкалари ранги бир-бирига москелиб қолган ҳолда, мезбон жамоа ӯз майкаларини ӯзгартириши шарт.
Агар ўйин бетараф майдонда ёки турнирда ӯтказилаётган бӯлса, расмий дастурда, демак қайдномада ҳам биринчи бӯлиб кӯрсатилган жамоа ӯз спорт кийимини сӯзсиз ӯзгартириши лозим.
Турнирларда жамоалар камида икки комплект майкаларга эга бӯлишлари керак, бири очрангда ва иккинчиси тӯқ рангда.
Ойнаи жаҳон орқали кӯрсатиладиган ўйин учун дастурда биринчи бӯлиб кӯрсатиладиган жамоа (мезбонлар) оч рангдаги майкалар, иккинчи жамоа эса (меҳмонлар) тӯқ рангдаги майкаларни кийиб чиқишлари керак.
СҲуқоидаларнингӯрсатилганидек, ФИБАнингенгмуҳиммусобақалариучунбиржамоаўйинчилари:
1. Бир хил ранг ёки ранглардаги спорт пояфзаллариникиядилар.
2. Бир хил ранг ёки ранглардаги пайпоқкиядилар.
Ноҳақ устунликка эга бӯлиш ниятида ўйин майдонини ташлаб чиқиб кетишга ўйинчининг ҳаққи йӯқ. Жазо чоралари ҳақида 65-моддагақаранг.
Сардор зарурияти туғилганда майдонда ӯз жамоасининг вакили бӯлиб ҳисобланади. Бу қоидаларни изоҳлаш билан боғлиқ бӯлган саволлар бӯйича ёки керакли маълумот олишучун ҳакамга мурожаат қилиш мумкин. Бу нарса хушмуомалалик билан қилиниши лозим. Сардор бирон-бир узрли сабаб билан майдондан чиқиб кетишдан олдин, ката ҳакамга ўйинчилардан қайси бири унинг ӯрнига сардор сифатида қолаётганлигинимаълум қилади.