Barliq tiri organizmler sirtqi ortaliqtan hár túrli zatlardi alip ózlestiredi,olardi organ hám toqimalardiń duzilisi ushin zárúr materiyal hám energiya deregi sipatinda sarplap,shiǵindi zatlardi sirtqa ajiratip turadi

Glyukoproteidler

Quraminda prostetik topar sipatinda uglevodlardi biriktirip turatuǵin quramali beloklar- glyukoproteidler delinedi.Hár túrli glyukoproteyidler toliq gidroliz qilinǵanda beloklar( aminokislotalar) dan basqa uglevod topariniń gidroliz ónimleri:mannoza, galaktoza, geksozaminler, glyukuron kislota, sulfat hám acetat kislotalar payda boladi.Ayirim glyukoproteidlerdiń prostetik topari sipatinda mukopolisaxaridler qatnasadi.Bular tiri organizm toqimalari quraminda erkin halinda tarqalǵan boladi.Eń áhmiyetli mukopolisaxaridler túrine gialuron kislota hám xondroitinsulfat kislotani kórsetiwimizge boladi.Quraminda mukopolisaxaridleri bar glyukoproteidler kóbinese mukoproteidler dep ataladi.Bularǵa organizmniń barliq toqimalari quraminda ushirasatuǵin súyek toqimalari,shemirshek, kózdiń tor perdesi hám ásirese as sińiriw shireleri quramindaǵi mucin hám mukoidler kiredi.Haywan aziǵi, shaynalǵan ót- shóp silekeyi hám mucin belogi menen aralasqannan keyin sińiriw jolina, asqazanǵa ótedi.Mucin biraz bekkem quramali belok.Ol proteolitik fermentler( belokti tarqatiwshi) tásirine júdá shidamli. Hátteki asqazan ishek shireleri quramindaǵi mucin belogi asqazan ishek diywallarina súrtilip, orap jabisip, olardi hár qiyli tásirlerden saqlaydi.Awiz bosliǵi perdesin mexanikaliq jaraqatlaniwdan hám ximiyaliq zatlar tásirinen saqlaydi.Mukoidlerge: xondriomukoidler(shemirshekten), osteomukoidler( súyekten), ovomukoidler( máyek aq uwizi) kiredi.