Banklarda buxgalteriya fanidan

3. Фючерс контрактларини тузишда қимматли қоғозларнинг сотувчиси бўлган банк уларни етказиб бериш бўйича мажбуриятларни битим тузиш санасидан бошлаб, улар бўйича ҳисоб-китоблар қилинадиган санагача ҳисобга олади:






а) ҳисобга олинганда, Дт 92802- “Қимматли қоғозларни сотиб олиш бўйича муддатли битимлар” ҳ/в, Кт 96376- “Қимматли қоғозларни сотиш бўйича муддатли битимлар контр-ҳ/в”.






б) ҳисоб-китоблар санаси келганда, уларнинг ҳақини олишда ва етказиб беришда сотувчи банк томонидан қимматли қоғозларни сотиш бўйича баланс ҳисобида тегишли бухгалтерия ёзувлари амалга оширилади. Бундан ташқари кўзда тутилмаган ҳолатлар ҳисобварақларида, Дт 96376- “Қимматли қоғозларни сотиш бўйича муддатли битимлар контр-ҳ/в”, Кт 92802- “Қимматли қоғозларни сотиб олиш бўйича муддатли битимлар” ҳ/в.





4. REPO (qayta sotib olish sharti bilan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi bitimlari to‘g‘risidagi kelishuv) bitimi deganda - ma’lum muddatdan so‘ng oldindan kelishilgan bahoda sotib olish majburiyati bilan qimmatli qog‘ozlarni sotish bo‘yicha tuzilgan bitim tushuniladi.
REPO bitimlari quyidagi tamoyillarning biri bajarilgan holda moliyalashtirish operatsiyalari sifatida hisobga olinadi:

• 
  avval sotilgan qimmatli qog‘ozlarning o‘zi qayta sotib olinsa;
  
• 
  agar qayta sotib olinayotgan qimmatli qog‘ozlar barcha jihatlariga ko‘ra sotilgan qimmatli qog‘ozlarga o‘xshasa.
  

Qimmatli qog‘ozlar quyidagi shartlar bajarilsa "barcha jihatlariga ko‘ra o‘xshash" deb qaraladi:

• 
  qimmatli qog‘ozlar o‘z zimmasiga majburiyatlar olgan bir shaxsga ega bo‘lishi;
  
  • 
    qimmatli qog‘oz egalari bir xil tavakkalchilik va huquqlar bilan ta’minlanishlari uchun ushbu qog‘ozlar shakl va ko‘rinishi jihatidan bir xil bo‘lishi;
    
  • 
    qimmatli qog‘ozlar bir xil foiz stavkasiga ega bo‘lishi;
    
  • 
    qimmatli qog‘ozlar bir xil to‘lash muddatiga ega bo‘lishi;
    
  • 
    qimmatli qog‘ozlar bir xil nominal qiymatga ega bo‘lishi kerak.
    

Aks holda REPO bitimlari qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdisi operatsiyalari sifatida hisobga olinadi. REPO bitimlari hisobi moliyalashtirish operatsiyalari hisobining bir qismi hisoblanadi.