|
3. Lombard krediti asosiy faoliyatga taalluqli tovar-modiiy boyliklar, bajarilgan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlar haqini to‘lash uchun qimmatli qog‘ozlarni garovga olib, alohida qarz hisobvarag‘idan beriladigan qisqa muddatli qarzdir.
Lombard krediti ta’minoti sifatida quyidagilar garov shartnomasi rasmiylashtirilib berilishi mumkin:
davlat qimmatli qog‘ozlari;
boshqa emitentlarning aksiyalari va obligatsiyalari, veksellari va depozit sertifikatlari. Bankning o‘z aksiyalari garov sifatida qabul qilinishi mumkin emas.
Lombard kreditining o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, garov shartnomasi tuzilgan kundagi nominal qiymat bo‘yicha emas, balki garov sotilayotgan vaqtda yuzaga keladigan kurs xatarlari munosabati bilan, uning muayyan qismi uchun baholanadi.
SHu bois, qimmatli qog‘ozlarni garovga olib lombard kreditini berish to‘g‘risida qaror qabul qilinayotganda bank qarz oluvchining moliyaviy ahvoli va kredit qobiliyatini tahlil qilish bilan bir vaqtda kredit ta’minoti tarzida qabul qilinadigan qimmatli qog‘ozlar sifatida hamda ularning kurs xatari darajasini baholashga alohida e’tibor beradi.
SHu tariqa, qimmatli qog‘ozlar kotirovkalanayotganda ularning kurs xatarini belgilab beruvchi qimmatli qog‘ozlar bozoridagi birja kursi o‘zgarishlari munosabati bilan qimmatli qog‘ozlarning garov qiymati birja qiymatining 80 foizidan, kotirovkalanayotgan qimmatli qog‘ozlar garov qiymati esa, nominal qiymatning 60 foizidan oshmasligi zarur.
Qimmatli qog‘ozlarni garovga olib beriladigan kredit muddati qimmatli qog‘ozlar muomalada bo‘lish muddatidan oshmasligi lozim.
Qimmatli qog‘ozlar kotirovkasining birja kurs kredit shartnomasida qayd etilayotganida fond birjasidagi oxirgi savdolarda chiqarilgan kotirovka ma’lumotlari hisobga olinadi.
Davlat qimmatli qog‘ozlari reyting sifati ayniqsa yuqori darajada bo‘ladi. SHu bois ular garovga qabul qilinayotganda beriladigan kreditning maksimal summasi ular garov qiymatining 90 foizigacha etishi mumkin.
Qarz oluvchi fond bozoridagi sotib olgan boshqa qimmatli qog‘ozlar garovga olinayotganda kredit maksimal summasi ular garov qiymatining 80 foizidan yuqori bo‘lmaydi.
Lombard kreditini berish, qaytarish va ulardan foydalanganlik uchun foiz to‘lash tartibi umumiy asoslarda amalga oshiriladi va u alohida qarz hisobvarag‘i bo‘yicha kreditlash tartibiga o‘xshashdir.
Asosiy faoliyat bilan bog‘liq tovar-moddiy boyliklar, bajarilgan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlar haqini to‘lash maqsadida tuzilgan pul hisob-kitob hujjatlari pulini to‘lash uchun qabul qilinadi.
Qarz oluvchi bankka garovga qo‘ygan qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha olinadigan daromadlarga foizlar qo‘shilmaydi.
Qimmatli qog‘ozlarni garovga olib kredit shartnomasi tuzilganidan keyin bank qimmatli qog‘ozlar emitentiga uning qimmatli qog‘ozlarini garovga qo‘yish bitimi tuzilganligini hamda qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha daromadlar kiritilishi lozim bo‘lgan depozit hisobvarag‘i raqamini ma’lum qiladi.
Lombard kredit beriladigan hollarda garovga qo‘yilgan qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha olinadigan daromadlar qarz oluvchining muddatsiz depozit hisobvarag‘iga qo‘yiladi (depozit shartnomasi rasmiylashtirilmasdan) va birinchi navbatda ularni saqlash xarajatlarini qoplashga, shuningdek, kreditdan foydalanganlik uchun foizlarni to‘lashga yo‘naltiriladi.
Kreditlash jarayonida bank garovga qo‘yilgan qimmatli qog‘ozlar kotirovkasi birja kursidagi o‘zgarishlar to‘g‘risidagi teleks, kompyuter aloqasi va aloqaning boshqa turlari yordamida axborot to‘plab beradi.
Kreditlash davomida Fond birjasida o‘tkazilgan savdo natijalariga ko‘ra, garovga qo‘yilgan qimmatli qog‘ozlar qiymati pasaygan bo‘lsa, u holda kredit qo‘mitasining qaroriga muvofiq qarz oluvchiga shu summada qo‘shimcha ta’minot berish talabi bildirilishi yoki kredit miqdori kamaytirilib, kreditning ta’minlangan qismi muddatidan oldin undirib olinishi mumkin.
Lombard krediti bo‘yicha barcha majburiyatlari bajarilgandan keyingina garovga qo‘yilgan qimmatli qog‘ozlar va ular bo‘yicha olingan daromadlar qarz oluvchiga qaytariladi.
Lombard kredit belgilangan muddatlarda qaytarilmagan hollarda bank imtiyozli davr tugaganidan keyin garov to‘g‘risidagi amaldagi qonunga muvofiq o‘z garov huquqidan foydalanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
