Bajardi: Qo`yliyev Alisher

624-йил 16 март (Ҳамал) куни Қуръоннинг 8-ал Анфол (Ўлжа) сураси ваҳий бўлади. Бу сурада ўлжани қандай тақсимлаш кўрсатилган.
Бадр жангида 622 йилдаги аҳднома бузилганлиги учун Кайнука яҳудий жамоаси жазоланади ва 624 йил 10 апрелда кўчириб юборилади. Мусулмонлар бу даврда (Маккада ҳам Мадина ҳам) анъанавий муқаддас шаҳар ҳисобланган Қуддус (Иерусалим) томонга қараб намоз ўқишган. Қибланинг ўзгарилиши ва Маккадаги Каъбанинг қибла деб белгиланиши Бадр жанги ва Кайнука билан тўқнашувдан кейин юз берган.
Шундан сўнг биринчи бор масжидда намоз ўқиш бошланиши олдидан азон айтиш ҳам шундан бошланган. Пайғамбарнинг Билол исмли озод қилинган қули азончи (муаззин)лик қилишни бошлаган. Худди шу даврда биринчи бор рўза тутиш маросими ва у тамом бўлгач рўза ҳайити намози ҳам киритилган. Рўза тутиш 625 йилнинг рамазон ойидан тутилиши белгилаб қўйилган эди. У ҳозир ҳам ўз кучини сақламоқда.
Душман билан тил бириктиргани ва пайғамбар, унинг сафдошларига суиқасд уюштиргани учун Бану Назир яҳудий қабиласи билан уруш олиб борилади ҳамда 625 йилнинг сентябрида бу қабила кўчириб юборилади.
Бану Назир қабиласи билан уруш бўлиб турган вақтда бир неча мусулмон қаердандир ичкилик топиб ичишади ва кайф қилиб, ўзаро жанжаллашадилар. Шу муносабат билан Қуръоннинг 5-Моида сурасидаги 90-оятда ароқ ва бошқа кайф қиладиган ичкилик ҳаром, деб кўрсатилган.
Шуни ҳам айтиб ўтиш керакки, ичкиликни Қуръонда бирданига ҳаром дейилган эмас. Аввал, Макка даврида кайф қиладиган ичимлик Худо берган ризқ (мусаллас учун) кунжут, зайтун ёғини сиқиб олиш каби Аллоҳнинг неъматларидан дейилган (12-сура 49-оят). Мадинага хижрат қилингач, орадан кўп ўтмай, майдан маълум фойда ҳам бор, лекин унинг фойдасидан зарари кўпроқ дейилган (2-сура 219-оят). Пайғамбарнинг яқин сафдош-ларидан бири Амир Ибн Авф (Уҳуд жангидан сўнг) кайф билан намозга кириб, Қуръон сурасини бузиб ўқийди. 4-сура 43-оятдаги «кайф ҳолатингизда намозга яқинлашмангиз», деган кўрсатма ана шу ҳодиса билан боғлиқ ҳисобланади. Ичкиликбозликнинг мусулмончиликка зид, аҳлоқ-одобга хилоф, жамиятга зарарли эканлигини ёдда сақламоқ даркор, буни бизга Расулуллоҳимиз айтиб кетганлар.