Bajardi: Qo`yliyev Alisher

Bajardi: Qo`yliyev Alisher

Мавзу: Ислом
Режа
1. Исломнинг вужудга келиши
2. Муҳаммад пайғамбар ҳаёти ва унинг ислом учун олиб борган курашлари. Макка даври
3. Ислом учун курашнинг Мадина даври
4. Халифалар ҳукмронлиги ва исломнинг жаҳон динига айланиши
5. Қуръон - Исломнинг асосий манбаи
6. Ҳадислар ва уларнинг Исломда ҳамда мусулмонлар ҳаётида тутган ўрни
7. Шариат - мусулмон давлати қонунчилиги ва аҳлоқий дастури
8. Ислом динининг маросимлари
9. Исломдаги йўналиш ва мазҳаблар
10. Сўфий-тасаввуф таълимоти
Ислом (ислом дини) Арабистон ярим оролининг жанубий-ғарбий томонидаги вилоятларда, хусусан Ҳижоз воҳасида жойлашган Макка ва Мадина шаҳарларида яшайдиган араб қабилалари (қурайшлар) орасида VII асрнинг биринчи ярмида вужудга келган янги жаҳон динидир.
Ислом пайдо бўлиши арафасида Арабистоннинг ғарбида Ўрта ер денгизининг Шарқий қирғоқларида, шимолий Африкада (хусусан Мисрда) якка худоликка асосланган иудаизм (яхудолик) дини, шимол томондаги Византия (Ҳозирги Туркия) давлатида эса насроний дини (христиан) мавжуд бўлиб, бу динлар араблар орасида ҳам тарқалмоқда эди.
«Ислом - ихлос, тинчлик, омонлик, сулҳ, турли офатлардан саломат бўлиш, итоат , бўсуниш каби маъноларни англатади»
Ўша даврдаги тарихий вазиятда араб қабилалари ва шаҳар давлатлари аҳолиси олдида қуйидаги тарихий вазиятлар мавжуд эди:
1. Араблар ҳаётида уруғчилик, қабилачилик тартиблари емирила бошлаб, қулчилик билан феодал тартиблари шаклланаётган эди. Натижада араблар ижтимоий турмушида табақаланиш, синфий тенгсизлик рўй бериб, бир томондан бой бадавлат хонадонлар, иккинчи томондан қашшоқ хонадонлар мавжуд бўлиб, ҳаётда юқори табақа оилаларида дабдабали тўй-маъракалар, айш-ишратбозлик, исрофгарчилик, маиший айниш авж олади. (Бу хусусда Қуръонда Нисо сурасида келтирилган)
2. Араб қабилаларининг бир қисми водий ва воҳалардаги қишлоқ ҳамда шаҳарларда яшаб, деҳқончилик, ҳунар-мандчилик ва савдо ишлари билан шуғулланарди. Бу жойларда маданият анча ривож топган эди. Макка ва Мадина маданият ва диний марказлар эди.
Бироқ ўша вақтларда арабларнинг кўпчилиги саҳроларда яшаб, улар чорвачилик билан шуғулланиб кўчманчилик ҳаётида яшаганлар. Шаҳарлик ва саҳройи-бадавий араблар орасида тез-тез талончилик урушлари юз бериб турганлиги тарихий манбаларда кўрсатилган. Арабларда уларни тартибга солиб турадиган марказлашган кучли давлат ҳам йўқ эди. Ана шундай кучли давлат тузиш тарихий заруриятга айланган.