Bajardi: Qo`yliyev Alisher

619 йилнинг июль ойида Абу Толиб вафот қилади, икки ойдан сўнг эса Хадича ҳам оламдан ўтади. Ҳошимийлар хонадонига Абу Лаҳаб бошлиқ бўлиб қолади. У Муҳаммадни уруғ ҳимоясидан маҳрум, деб эълон қилади. Бу ҳолат Муҳаммад ҳаётини хавф остида қолдиради. У асранди ўғли Зайд билан яширин ҳолда Маккадан чиқиб Тоиф шаҳрига йўл олади. Лекин тоифликлар уларни масхаралаб, тошбўрон қилиб ҳайдайдилар. Муҳаммад ғоятда оғир руҳий ҳолатда орқага қайтади. Сўнг у Хиро ғорига яширинади. Обрўли Навфал авлодидан бўлган Мутъим Ибн Али Муҳаммадни ўз уйига қабул қилади.
Пайғамбарнинг тарғиботи 620 йилнинг июль ойида Ясриб шаҳридан хажга келганларга катта таъсир кўрсатади. Хаждан қайтиб борганлар орқали Ясриб аҳолиси ўртасида бу тарғибот ҳақида ижобий фикр ёйила бошлайди. Ясрибликлар Муҳаммадни сафдошлари билан ясрибга таклиф қилишиб, агар пайғамбар «ҳакам»лик қилишга кўнса, ясриб аҳли исломни қабул қилиб, пайғамбарни ўзларига бошлиқ этиб сайлашларини ваъда берадилар.
Муҳаммад Абу Бакр билан яширин равишда Ясрибга жўнаб кетиб, 16 кун йўл босиб 622 йил 20 сентябрда ясрибга эсон-омон етиб келадилар. Пайғамбарнинг ҳижрати Рабиъ ул-аввалиинг 8-куни - милодий 622 йил 20 сентябрда бўлади. Шу йилдан бошлаб ҳижрий йил ҳисоби бошланди. Ушбу йили биринчи мусулмонлар масжиди қурилди.
Муҳаммад ва унинг сафдошлари «муҳожирлар», яъни кўчиб келганлар, ясриблик мусулмонлар эса «ансорлар», яъни «ёрдамчилар», деб ном олдилар. Улардан Муҳаммад пайғамбарга энг яқин турган ва маслаҳатчи бўлган бир гуруҳи «саҳобалар» (кўплиги «асхоб»-сафдошлар) деб аталади.
Кейинчалик Ислом адабиётида Макка ва Мадина Исломнинг муқаддас маркази сифатида «Маккаи мукаррама» «Мадинаи мунаввара» деб аталадиган бўлди.
Ислом учун курашнинг дастлабки жанги 624-йил март ойида Бадр қудуғи атрофида бўлган. Бу жангда Муҳаммад бошчилигида 300 дан зиёд мусулмонлар ва Абужаҳл бошчилигида 850 Маккалик қўшин қатнашган. Урушда мусулмонлар енгиб чиқади.