Bajardi: Abdunabiyev Sunnat 101-guruh talabasi

Chumolilar (lot. Formicidae) — pardaqanotlilar turkumiga mansub hasharotlar oilasi. 1 va 2qorin boʻgʻimlari ingichkalashib, koʻkrak bilan qoʻshiladigan poyachani hosil qiladi. Boshi katta, jagʻlari kuchli rivojlangan (kemiruvchi ogʻiz organlari). Chumolilar jamoa (oila) boʻlib yashaydi. Chumolilar oilasi bir necha ming, hatto millionlab individlardan tarkib topgan. Oilada koʻp minglab ishchi Chumolilar, qanotli oʻnlab erkaklari va bir necha ona chumoli boʻladi. Erkak Ch. faqat koʻpayish davrida paydo boʻlib, urugʻlanishdan soʻng oʻlib ketadi. Ishchi Ch. jinsiy organlari rivojlanmagan urgʻochilardan iborat. Ona Ch. urchish davrida paydo boʻladi; urchishdan soʻng qanotini tashlab, tuxum qoʻya boshlaydi, 20 yilgacha yashaydi. Ishchi Ch. oilani oziq bilan taʼminlaydi, uyani qoʻriqlaydi (navkarlar) yoki suyuq zaxira oziqni saklaydigan asalli bochkachalar hosil qiladi va boshqa vazifalarni bajaradi.

Chumoli tanasining qismlari

Chumoli tanasining qismlari

Chumola bosh, ko'kragi, bir yoki ikkita poyada va qorin bor. Jumoning bosh kapsulasi, ko'zlar, mo'ylovlar va ayg'oq apparati xuddi shunday suyuq ovqatdan foydalanishi mumkin. Lichinkalar eyishi va qattiq ovqatlanishlari mumkin.

Redhead Mirika - Uralda, Evropada keng tarqalgan chumolilar, Uzoq Sharq va Sibir. Qizil devorli urg'ochilar uzunligi 6 mm gacha, erkak qora, 5 mm gacha o'sishi mumkin. Hasharotlar o'zlarining uylari, cho'milgan daraxtlar, toshlar va erga binoan qurilgan.

Redhead Mirika - Uralda, Evropada keng tarqalgan chumolilar, Uzoq Sharq va Sibir. Qizil devorli urg'ochilar uzunligi 6 mm gacha, erkak qora, 5 mm gacha o'sishi mumkin. Hasharotlar o'zlarining uylari, cho'milgan daraxtlar, toshlar va erga binoan qurilgan.

Qora bog' - eng keng tarqalgan tashqi ko'rinishi, uning vakillari Buyuk Britaniya, Portugaliyada, o'rta bo'lak Mamlakatimiz. Amaldagi shaxslar tana hajmiga 4,6 mm gacha bo'lishi mumkin, urg'ochilar 8 dan 10 mm gacha o'sib, erkaklar 5,6 mm gacha o'sadi. To'q jigarrang yoki qora torso mayda sochlar bilan tarqalgan. Ushbu hasharotlar uyalarida toshlar, toshlar ostida va yer ostida joylashtirilgan. Asosiy ovqat - bu vositada ajralib turadigan shirin juftlik, shuning uchun hasharotlar qishloq xo'jaligining asosiy manbasini, qo'riqlash va ularni boshqarish va tarqatishiga jiddiy zarar etkazadi.