Bajardi: 201-guruh talabasi Bekchanova Dilnoza

Temur Malik jasorati
Katta imperiya hukmdori bo'lgan Oloviddin 1217 yilning kuzlarida juda katta qo'shin bilan (turli manbalarda turli ma'lumot birida 600 ming, birida 400 ming askar ) o'zining azaliy dushmani bo'lgan Bag'dod xalifaligiga qarshi otlandi. Xuddi shu yili kuz erta tushganligi tufayli qish qattiq kelib, qalin qor yog'adi. Uch kun davom etgan qor bo'roni qo'shinning ko'p qismini qirilishiga sabab bo'ladi va Xorazmshoh o'z maqsadidan voz kechib, orqaga qaytishga majbur bo'ladi. Qaytishda esa Parcham ko'chmanchi qabilalari va Hakkar qabilasidagi kurdlar ularga hujum uyushtirib, qo'shinning asosiy ilg'or qismini tor-mor qiladi. Bu yo'qotishlar ham shohning obro'siga putur yetkazadi. Shuningdek, Xorazmshohning 1216 yilda diniy arbob shayx Majiddin al-Bag'dodiyni qatl qildirilishi, Bag'dod xalifasi ustiga yurishi diniy ulamolarning ham Oloviddindan butunlay ixlosini qoldirgan edi. Shunday qilib, mo'g'ullar istilosi arafasida Xorazmshoh Oloviddin Muhammadning davlat tizimida ham, aholi tabaqalari orasida ham hech bir astoydil suyanadigan tayanchi qolmagan edi. Xiva xoni, tarixchi Abulg'oziy o'zining “Shajarai turk” kitobida Xorazmshoh davlatidagi bu noxush holatlarni ta'riflab, “Sulton Muhammad davlatining qaytishi” deb baholagan edi.