Bajardi : “Xitoy filologiyasi” ta’lim yo‘nalishi bitiruvchi kurs talabasi Ibragimjonova Naima Ilmiy rahbar

因他是首次赴中国访问，故请您在各方面给予帮助。³²

yīn tā shì shǒucì fù zhōngguó fǎngwèn, gù qǐng nín zài gè fāngmiàn jǐyǔ bāngzhù.
(U Xitoyga birinchi marta tashrif buyurgani sababli, har tomonlama yordam bering, iltimos.)
“因… … 故 … … yīn… … gù… …”(chunki... ..., shuning uchun... ...)adabiy tilga xos bo‘lgan konstruksiya, hozirgi xitoy tilidagi “因为 … … 所以 … … yīn wéi… … suǒyǐ… … ” (chunki … … shuning uchun … …) konstruksiyasiga mos keladi. Tanishtiruv xatlari tarkibida, odatda, biron-bir shaxsni ikkinchi tomonga tanishtirish sababini tushuntirishda qo‘llaniladi.
Masalan:
因他是首次在中国工作，故请先生多加关照。
yīn tā shì shǒucì zài zhōngguó gōngzuò, gù qǐng xiānshēng duōjiā guānzhào.
(U Xitoyda birinchi marta ishlayotganligi sababli, iltimos, unga g‘amxo‘rlik qiling.)
因您是我在中国认识的最出色的律师，故向他推荐您做该企业的法律顾问。yīn nín shì wǒ zài zhōngguó rènshí de zuì chūsè de lǜshī, gù xiàng tā tuījiàn nín zuò gāi qǐyè de fǎlǜ gùwèn.
(Siz Xitoydagi men biladigan eng yaxshi advokat bo‘lganingiz uchun, unga sizni kompaniyaning yuridik maslahatchisi bo‘lishingizni maslahat beraman.)
因他完全不懂中文，故请您给予帮助。
yīn tā wánquán bù dǒng zhōngwén, gù qǐng nín jǐyǔ bāngzhù.
(U xitoy tilini umuman tushunmaydi, shuning uchun unga yordam bering, iltimos.)
因贵公司信誉可靠，故推荐做他们的贸易伙伴。
yīn guì gōngsī xìnyù kěkào, gù tuījiàn zuò tāmen de màoyì huǒbàn.
(Sizning kompaniyangiz ishonchli obro‘ga ega bo‘lganligi sababli, ularning savdo sherigi bo‘lishingiz tavsiya etiladi.)

XULOSA
Biz ushbu bitiruv malakaviy ishni tahlil qilib o‘rganishda I bob, ya’ni “Xitoy tilida xatlarning tavsifi va struktur xususiyatlari” mavzusi yuzasidan quyidagi xulosalarga keldik:

1. 
   “Xat” so‘zining etimologik jihatdan tahlil qilindi va uni bir necha ma’nolarini ko‘rib chiqildi.
   

“Xat” - chiziq; yoʻl; chegara chizigʻi; saf, qator; noma, maktub; yozuv; dastxat va boshqalar.

2. 
   O‘zbekcha-ruscha tarjima lug‘atida ushbu so‘z ma’nolari o‘rganildi:
   

Xat - письмо; грамота; записка; почерк; надпись; список, опись; документ, свидетельство.

3. 
   Aynan shu leksemalar xitoy tiliga tarjima qilindi:
   

信 xìn - письмо
封信 fēngxìn – письмо
函 hán – конверт, письмо
翰 hàn – (книжн.) писчая кисть, письмо, документ
笺 jiān – аннотация, комметарий; письмо, бумага для письма
信件 xìnjiàn – письмо, корреспонденция
密件 mìjiàn – конфиденциальное письмо или документ
札 zhá – деревянная дощечка для письма; письмо, записка
柬 jiǎn – карточка записка письмо
单 dān – перечень, форма, ордер, лист, бумага, записка
字迹 dān – почерк

4. 
   Xitoy tilida savdo sohasida qo‘llanuvchi rasmiy-ish yurituv xatlarning
   

struktur tahlili amalga oshirildi. Tahlillar natijasida rasmiy-ish yurituv xatlari quyidagi qismlardan iborat ekanligi o‘rganildi:
1) 开头 kāitóu – boshlanish qism; 2) 启词 qǐcí（致词）zhìcí – salomlashish, ochilish so‘zlari, 3) 正文 zhèngwén – asosiy qism, 4) 酬应 chóuyìng – o‘zaro munosabatni ifodalash, muloyimlik bilan xulosalash, 5) 祝颂词 zhùróngcí – tilaklar qismi, 6) 签署 qiānshǔ – imzo va 7) 日期 rìqí – sana.

5. 
   Xatlar mazmun va xat yuboruvchi hamda oluvchi o‘rtasidagi munosabatga ko‘ra bir qancha turlarga ajratiladi. Xitoy tilida ham xatlarning bir qancha turlari mavjud, ushbu xat turlari o‘rganib chiqildi, tahlil etildi va har bir tur yuzasidan bir necha misollar keltirilib, misollar doirasida ham tahlil amalga oshirildi.
   

II bob, ya’ni “Xitoy tilida xat matnini leksik xususiyatlari” mavzusi yuzasidan esa quyidagi xulosalarga keldik:

6. 
   Yuqoridagi bobda ko‘rib chiqqan, tahlil qilgan xatlarni alohida turlar
   

doirasida qo‘llanilgan so‘zlar ajratib olindi.

7. 
   Ajratib olingan so‘zlarni xatlarda tez-tez qaytarilish hodisasi kuzatildi.
   
8. 
   Ajratib olingan so‘zlarni qo‘llanilish doirasi o‘rganib chiqildi, qanday holatlarda qo‘llash mumkin ekanligi batafsil bayon etildi.
   
9. 
   Ajratib olingan so‘zlarni tahlil etgandan so‘ng, ularga misollar keltirildi, misollar ham tahlil etildi.
   
10. 
    Yuqoridagi bobda ko‘rib chiqqan, tahlil qilgan xatlarni alohida turlar
    

doirasida qo‘llanilgan birliklar ajratib olindi, tahlil etildi va qanday holatlarda qo‘llash mumkin ekanligi batafsil bayon etildi.

11. 
    Yuqoridagi bobda ko‘rib chiqqan, tahlil qilgan xatlarni alohida turlar
    

doirasida qo‘llanilgan birikmalar ajratib olindi, tahlil etildi, misollar keltirildi va qanday holatlarda qo‘llash mumkin ekanligi batafsil bayon etildi.

12. 
    Yuqoridagi bobda ko‘rib chiqqan, tahlil qilgan xatlarni alohida turlar
    

doirasida qo‘llanilgan konstruksiyalar ajratib olindi, tahlil etildi, misollar keltirildi va qanday holatlarda qo‘llash mumkin ekanligi batafsil bayon etildi.