Bajardi : tursunboyev elmurod qabul qildi : najimova aysiluw

BERDAQ NOMIDAGI QORAQALPOQ DAVLAT UNIVERSITETI FIZIKA FAKULTETI 2B – ELEKTR ENERGETIKA GURUH TALABASI TURSUNBOYEV ELMURODNING ELEKTR YURITMA ASOSLARI FANIDAN SLAYD ISHI

BAJARDI : TURSUNBOYEV ELMUROD

QABUL QILDI : NAJIMOVA AYSILUW

MAVZU : SINXRON KOMPENSATORLAR

• REJA:
• SINXRON KOMPENSATORLAR HAQIDA
• ULANISH SXEMASI

SINXRON KOMPENSATORLAR

• Qo`zg`atish tokining o`zgarishiga bog`liq holda turli rejimlarda ishlaydiganvalida yuklamasi bo`lmagan sinxron mashina SINXRON KOMPENSATORlar deyiladi . Sinxron kompensator qo`zg`atish tokining kattaliga qarab tarmoqqa reaktiv berishi yoki tarmoqdan uni qabul qilishi mumkin .

• Tuzilishiga ko`ra turbogeneratorga o`xshaydi , leksinxron kompensator o`rtacha chastotada 750-1000 ayl/min da aylanadigan qilib tayyorlanadi . Sinxron kompensator rotori aniq qutbli qilib tayyorlanadi . Statori tuzilishiga ko`ra turbogeneratorning statoriga o`xshash bo`ladi .

Ulanish sxemasi

• Sinxron kompensator statorining nominal toki , kuchlanishi va quvvati , rotorining aylanish chastotasi va nominal toki hamda nominal rejimdagi isroflar bilan xarakterlanadi . Sinxron kompensatorning nominal kuchlanishi u ulanadigan elektr tarmog`ining nominal kuchlanishidan 5 yoki 10% dan ortiq qilib belgilanadi .

Afzalligi

• Elektr energiyasining asosiy iste`molchilari aktiv quvvatdan tashqari , tizim generatorlaridan reaktiv quvvatni iste`mol qiladi . Mangnit oqimini yaratish va ushlab turish uchun katta magnitlangan reaktiv oqimlarni talab qiladigan iste`molchilar orasida asinxron motor , transformator , induksion pechlar va boshqalar mavjud . Shu munosabat bilan tarqatish tarmoqlari odatda kechikish oqimi bilan ishlaydi . Generator tomonidan ishlab chiqarilgan quvvat eng kam xarajat bilan olinadi . Shu bilan birga , reaktiv quvvatni generatorlardan uzatish transformator va elektr uzatish liniyalarda qo`shimcha yo`qotishlar bilan bog`liq . Shu sababli , reaktiv quvvatni olish uchun tizimning ulanish podstansiyalarida yoki to`g`ridan – to`g`ri iste`molchilarda joylashgan sinxron kompensatorlardan foydalanish iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq bo`ladi . To`g`ridan – to`g`ri oqim qo`zg`alishi tufayli sinxron motorlar cos=1 bilan ulanishi mumkin va tarmoqdan reaktiv quvvatni olmaydi .

• Natijada tarmoqning quvvat koeffitsienti yaxshilanadi va kuchlanish pasayishi va undagi yo`qotishlar kamayadi , shuningdek elektr stansiyalarda ishlaydigan generatorlarning quvvat koeffitsienti ham oshadi . Sinxron kompensatorlar tarmoqning quvvat koeffitsientini qoplash va iste`molchi yuklari ko`p bo`lgan joylarda tarmoqning normal kuchlanish darajasini ushlab turish uchun mo`ljallangan .

• Agar yuklamalar markaziga sinxron kompensator ulansa , u iste`molchiga kerak bo`lgan reaktiv quvvatni generatsiyalab , natijada elektr stansiyalarni iste`molchilarga ulaydigan liniyalarni reaktiv tok bilan yuklanishni kamaytirish imkoniyati yaratiladi . Bunda sinxron kompensator o`ta qo`zg`algan holda reaktiv quvvat berish rejimida ishlashi lozim . Sinxron kompensatorlar elektr podstansiyalarida ham o`rnatiladi , ular yordamida liniya bo`ylab kuchlanishni to`gri taqsimlash va parallel ishlash turg`unligi ta`minlanadi .

Adabiyotlar

• Elektr yuritma asoslari J.N Pirmatov
• Ziyonet.uz