Baholash ishi va investitsiyalar” kafedrasi “loyihaviy moliyalashtirish” fanidan ma’ruza matni

6. Turli tarmoqlarda loyihaviy moliyalashtirishning o‘ziga xos xususiyatlari

Loyihaviy xujjatlar (loyihani texnik-iqtisodiy asoslanishi) loyihaviy tahlilning ob’ekti bo‘lib hisoblanadi va u loyihaning iqtisodiy, moliyaviy samaradorligini va loyiha bo‘yicha xarajatlarni aniqlash, moliyalashtirish manbalari va xatarlarni baholashdek o‘z maqsadiga ega bo‘ladi.

Qanday turdagi loyihalar loyihaviy moliyalashtirishga mos kelishi mumkin?
Avvalambor, loyihaviy moliyalashtirishning asosi bo‘lib mustaqil va maqsadlari aniq belgilangan loyihalar hisoblanadi. Loyiha natijasi bo‘yicha olingan sof pul oqimining miqdori shunday belgilanishi lozimki, kelgusida ko‘zda tutilmagan xarajatlarni ham hisobga olish imkoniyati bo‘lsin. Loyiha ko‘p sonli loyiha ishtirokchilarining talabi va manfaatlarini qondirishi zarur. Loyiha xatarlarni uning ishtirokchilari o‘rtasida mos taqsimlash imkoniyati mavjud bo‘lishini ko‘zda tutishi zarur.
Loyihaviy moliyalashtirishda yuqori darajali xatarlarning bo‘lishini hisobga olgan holda kreditorlar xatarlarni samarali boshqarishni ta’minlashga harakat qiladi.
Loyihaviy moliyalashtirish orqali moliyalashtirilgan loyihalar asosan iqtisodiyotning quyidagi tarmoq va sektorlarida ishtirok etishi mumkin:

• 
  telekommunikatsiya;
  
• 
  transport;
  
• 
  foydali qazilmalarni qazish;
  
• 
  energetika;
  
• 
  qayta ishlovchi va boshqa ayrim tarmoqlarda.
  

Loyihaviy moliyalashtirishni kerakli tartibda tashkil etish uchun bank tomonidan maxsus mas’uliyatli shaxs - loyiha menejeri tayinlanadi. Loyiha menejeri loyihani amalga oshirilishi va uning monitoringi bo‘yicha mas’uliyatni o‘z zimmasiga oladi.


4-mavzu: Loyihaviy moliyalashtirish usullari va shakllari


Reja

1. Ishtirokchilar o‘rtasida risklarning taqsimlanishiga ko‘ra loyihaviy moliyalashtirishning tasniflanishi (regressiz, cheklangan regresli va to‘liq regresli loyihaviy moliyalashtirish)

2. Ko‘lamiga ko‘ra investitsiyalarni loyihaviy moliyalashtirish (bank va korporativ shakllari). Mablag‘lar manbai va ularning harakat yo‘nalishlari bo‘yicha loyihaviy moliyalashtirishning tasniflanishi
3. Investitsiyalarni loyihaviy moliyalashtirishning parallel va ketma-ketlik usullari
4. Investitsiyalarni loyihaviy moliyalashtirish manbalarini aniqlash va moliyalashtirish sxemasini ishlab chiqish