B. S. Usmanov konservalash texnologiyasi asoslari

Konserva 
nuqsonlari. 
Agar 
konservalar 
to‗g‗ri 
oxirigacha 
sterilizasiyalangan bo‗lsa yoki konserva bankalari yaxshi mahkamlangan bo‗lsa u 
holda konservalangan mahsulotdagi mikroorganizmlarning rivojlanishi tezlashadi. 
Bunday bankalarda bosim yuqori bo‗lganda bankaning har ikkila tomoni burtib 
chiqadi. Nuqsonning bunday ko‗rinishiga "bombaj" deyiladi. Ba‘zan bombaj bir 
tomonlama bo‗lishi mumkin. Agar bo‗rtirib chiqqan tomoni qo‗l bilan bosilsa, 
yana qaytib joyiga tushadi, lekin bankaning ikkinchi tomoni bo‗rtib chiqadi. 
Nuqsonning bunday ko‗rinishi "xlopushi" deb ataladi. 
Agar hosil bo‗lgan gaz kam bo‗lsa, bo‗rtib chiqqan konservaning og‗zi 
barmoq bilan bosilganda o‗z holiga tushadi. Qaytib bo‗rtib chiqmaydi. Nuqsonning 
bu ko‗rinishi "vibriruyushaya kroshi" deyiladi. 
Fizikaviy sabablarga ko‗ra ham bombaj bo‗lishi mumkin. Agar mahsulotni 
qadoqlash past haroratda, sterilizasiya jarayoni esa yuqori haroratda olib borilsa 
banka ichida bosim yuqori bo‗ladi va fizikaviy bombajga olib keladi. Bunday 
bombaj sovutilgan bankalarni avtoklavdan chiqarishda kuzatiladi. Bunday bankalar 
ochilib, qaytadan ishlov berishga yuboriladi. 
Yana nuqsonli bankalarga deformasiyaga uchragan, pachoqlangan, 
tikilgan chokli, zanglangan bankalar ham kiradi.
 
Meva va sabzavotlarning saqlash muddatini oshirish muddatida ular 
konservalanadi. 
Konservalash lotincha so‗zdan olingan bo‗lib saqlash degan ma‘noni 
bildiradi. Demak, oziq-ovqat mahsulotlarini saqlash muddatini oshirishga 
qaratilgan har qanday ishlov berishni konservalash deb aytish mumkin. 
Konservalashning har xil usullari bor: sovutish, muzlatish, pasterizasiyalash, 

---

55 
sterilizasiyalash, mexanik pasterizasiyalash, quritish, shakar va tuz bilan 
konservalash, achitish, ziravor qo‗shib sirkalash va h.k.