B. S. Abdullaeva tdpu ilmiy ishlar va innovatsiyalar bo‘yicha prorektor

 
Adabiyotlar: 
1.
O‘zbekiston Respublikasining 2016 yil 14 sentyabrda qabul qilingan «Yoshlarga oid 
davlat siyosati to‘g‘risida»gi Qonuni.
2.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi «O‘zbekiston 
Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi to‘g‘risida»gi PF-4947-son 
Farmoni.
3.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 6 apreldagi «Umumiy o‘rta 
va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida»gi 187-
sonli qarori. 
4.
Иноятов У.И. Теоретические и организaционно-методические основы управления 
и контроля качества образования в профессиональном колледже: Дисс. ... док. пед. наук. – 
Т., 2003. – 315 с.
 
5.
Топоровский В.П. Интегративный подход к формированию управленческой 
компетентности директора развивающейся школы: Дис. ... док. пед. наук. – СПб., 2002. – 
331 с.
 
6.
Saidqulov Sh. O‘zbekistonda o‘qituvchilar malakasini oshirish tizimi ta’lim jarayonini 
tabaqalash. – T.: Fan, 1994. – 132 b.
 
֍ 
–
 ֍ 
– 
֍ 
 
MEDIAMATNLAR YORDAMIDA MADANIYATLARARO KOMPETENSIYALARNI 
SHAKLLANTIRISHDA ZAMONAVIY YONDASHUVLAR 

Mahamajonova M.M. 
Farg‘ona davlat universiteti, katta o‘qituvchi 
 
O‘zbekiston Respublikasining mustaqilligi sharoitida demokratik va huquqiy jamiyatni 
barpo etish yo‘lida amalga oshirilayotgan ijtimoiy harakat, mustaqil fikrlash layoqatiga ega, aqliy, 
ma’naviy-axloqiy va jismoniy jihatdan yetuk va madaniyatlararo kompetensiyani o‘zida mujassam 
shakllantirgan barkamol avlodni tarbiyalash zaruriyatini kun tartibiga olib chiqdi. Zero, sog‘lom 

---

189 
avlod va uning ijtimoiy faolligi milliy hamda umuminsoniy qadriyatlar ustuvorligi ta’minlangan 
huquqiy jamiyatni barpo etish imkoniyatini beradi.
Ilmiy tadqiqot ishlarida madaniyatlararo kompetensiyaning turli tarkibiy qismlari ajratib 
berilgan bo‘lib, uning mohiyati va mazmuni hamda o‘ziga xos xususiyatlari o‘z aksini topgan. 
Yuqorida ko‘rsatilganidek, madaniyatlararo kompetensiya faqatgina til bilish va 
mamlakatshunoslikka oid bilimlarni o‘z ichiga qamrab olmasdan, balki aniq ko‘nikma va tajribani 
talab etadi. Bularsiz, boshqa madaniyatda yashayotgan odamni tushunishning natijasi bo‘lgan 
mukammal madaniyatlararo muloqot murakkab bo‘ladi. Shuningdek, boshqa madaniyatni 
tushunmasdan turib, o‘z madaniyatini anglash va uni rivojlantirish murakkab kechadi, chunki 
madaniyatlar orasida dialog, madaniyatlar o‘rtasida o‘zaro ta’sir natijasida vujudga keladigan 
begona va o‘z madaniyatini anglab yetish amalga oshmaydi (Baxtin M.M., (1979); (Biblek V.S. 
1989). Bu o‘z navbatida turli madaniyat namoyondalari orasidagi tushunmovchilikka sabab 
bo‘ladi va buning natijasida shaxsiy va global ziddiyat vujudga kelishi mumkin (millatlararo va 
dinlararo ziddiyat).
Demak, zamonaviy ta’limning globallashuv va madaniyatlarni integratsiyalashuvidagi 
asosiy vazifalardan biri - talabalar uchun boshqa madaniyatlardagi odamlar bilan muloqot qilish 
uchun bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lish, shuningdek, madaniyatlararo muloqot tajribasini va o‘z 
madaniyatini boyitish uchun qulay shart-sharoitlarni yaratishdir. 
Madaniyatlararo yetuklik (kompetensiyaviylik)ning tarkibiy kompozitsiyasi masalasi yaxshi 
rivojlangan nazariy asosga ega emas va ilmiy adabiyotda madaniyatlararo yetuklikning turli 
modellarini topish mumkin. Xorijiy va mahalliy tadqiqotchilarning bir nechta asarlarini tahlil 
qilish (A.Knapp-Potstoff, M.Bayram, G.V.Elizarov) an’anaviy ravishda madaniyatlararo 
kompetensiyaviylikning uchta tarkibiy qismini o‘z ichiga oladi: 
• bilim; 
• munosabatlar; 
• ko‘nikmalar. 
Bilim –
lingvistik va madaniy ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi, shuningdek, madaniyatlar 
o‘rtasidagi o‘zaro aloqa jarayoni haqida ma’lumot beradi.