B. R. Nazarov oliy geodeziya

1-bob. Yerning shakli va gravitatsiya maydoni haqida asosiy ma’lumotlar


1.1-§. Og‘irlik kuchi va Yerning sathiy yuzasi

Davlat geodezik to‘rlarini barpo etishda yuqori aniqlikda bur­ chaklar va masofalar o‘lchanadi, astronomik kengliklar, uzoqliklar va azimutlar aniqlanadi, og‘irlik kuchi va punktlar orasidagi nisbiy balandlik o‘lchanadi, Yerning sun’iy yo‘ldoshlari kuzatiladi va h.k.

Yuqori aniqlikda astronomo-geodezik o‘lchashlar bajarish har doim asbobning vertikal o‘qi, asbob o‘rnatilgan nuqtadagi shovun chizig‘i bilan ustma-ust keltiriladi. Fazodagi har bir nuqtada sho­ vun chizig‘i yo‘nalishi og‘irlik kuchi ta’sir yo‘nalishi bilan ust­ ma-ust tushadi. Og‘irlik kuchi ikkita asosiy teng harakatlanuvchi kuchdan iborat bo‘ladi: yerning tortishish kuchi F va Yerning­ ay­ lanish o‘qi atrofida moddiy nuqtaning sutkalik aylanishi tufayli sodir bo‘luvchi markazdan qochma kuch P.

Har bir nuqtada (1.1-rasm) g og‘irlik kuchi vektori F _va P vektorlarning yig‘indisiga teng, ya’ni

	g  F  P	(1.1)
		g
	P	P
	F	g
E		E1

P₁