B. Q. Xaydarov

Izertlew
12.
a
nıń qanday mánisinde teńlik orınlı boladı?
a
14
__ + 9
14
__ = 29
14
__ .
13.
 
a
nıń qanday mánislerinde: 
a
9
__ durıs bólshek boladı?
14. 
11- bànttegi màselege keri màseleler dúziń hám olardı sheshiń.
Jetiskenliklerińizdi tekserip kóriń

---

40
1-mısal.
3 almanı eki balaǵa teńdey bólip beriń.
Sheshiliwi.
Màseleni eki túrli usılda sheshiw múmkin. 
1-us
ı
l.
Hàr bir almanı 2 teńdey bólekke bólemiz (1.a-súwret) hám hàr bir balaǵa 
3 yarım almadan beremiz. Nátiyjede hàr bir balaǵa almanıń 32
__ bólegi tiyedi.
3 alma =
=
= 1
+ 1
+
3
2
__
3
2
__
1
2
__
1
2
__
a)
b)
1
2-us
ı
l.
Dáslep balalarǵa birewden pútin alma beremiz. Soń qalǵan bir almanı 2 
bólekke bólip, hàr bir balaǵa bir bólekten beremiz. Nátiyjede hàr bir balaǵa bir pútin 
alma hám almanıń 12
__ bólegi, jàmi almanıń 1 + 1
2
__ bólegi tiyedi (1. b-súwret).
Demek, hàr eki jaǵdayda da balalarǵa birdey muǵdardaǵı alma tiyedi,
yaǵnıy 32
__ = 1 + 1
2
__ boladı. 
1 + 12
__ qosındını qısqasha 1 1
2
__ kóriniste jazıw qabıl etilgen hám ol 
“
bir pútin 
ekiden bir
”
dep oqıladı. Solay etip, 32
__ = 1 1
2
__ ańlatpaǵa iye bolamız.
1 12
__ aralas sannıń ańlatpası bolıp, 1 – onıń 
pútin bólegi
,
1
2
__ bolsa 
bólshek bólegi 
dep
júritiledi. 
Pútin hám bólshek bólekleri ajıratıp jazılǵan sanlar 
aralas sanlar
 
dep ataladı
.