B. Q. Haydarov

TO‘G‘RI VA NOTO‘G‘RI KASRLAR
29- §
To‘g‘ri kasrlar 1 dan kichik bo‘ladi. Noto‘g‘ri kasrlar esa 1 dan katta yoki 1 ga 
teng bo‘ladi.
Shokolad plitkasi 12 ta bo‘lakdan (o‘n ikkidan bir ulushdan) iborat 
(1.a-rasm). Uning 5 bo‘lagi sindirib olinib, likopchaga qo‘yildi. Natijada, 
likopchaga shokola
dning 
5
12
qismi qo‘yilgan bo‘ladi (1.b-rasm).
1- rasm
Agar likopchaga shokoladning hamma – 12 ta bo‘lagi qo‘yilganda edi, 
likopchaga shokoladning
12
12
qismi, ya’ni hammasi qo‘yilgan bo‘lar edi 
(2.b-rasm). 
Demak, = 1 ekan.
2- rasm
Endi 2 ta shokolad plitkasini olamiz (3.a-rasm). Likopchaga 17 ta 
shokolad bo‘lagini qo‘yamiz. Unda likopchaga shokoladnin
g 
17
12
qismi qo‘yilgan 
bo‘ladi (3.b-rasm).
3- rasm
5
12
__
kasrning surati maxrajidan kichik. 
Surati maxrajidan kichik kasrlar 
to‘g‘ri kasrlar
deb ataladi.
12
12
__
kasrning surati maxrajiga teng, 17
12
__
kasrning esa surati maxrajidan katta.
Surati maxrajidan katta yoki unga teng bo‘lgan kasrlar 
n oto‘g‘ri kasrlar
deb ataladi.
5
17
12
12
12
12
12
12
a)
a)
a)
b)
b)
b)

---

129
1. Qanday kasr to‘g‘ri kasr deb ataladi?
2. Kasrning noto‘g‘ri kasr ekanligini qanday aniqlasa bo‘ladi?
3. Qanday kasrlar 1 dan kichik bo‘ladi?
4. Noto‘g‘ri kasr 1 dan kichik bo‘lishi mumkinmi?
617. 
Quyidagi kasrlardan qaysi biri to‘g‘ri, qaysi biri noto‘g‘ri kasr ekanligini 
aniqlang:
1
4
__
; 5
3
__
;
3
4
__
; 17
12
__
; 4
6
__
; 8
8
__
;
23
22
__
;
209
999
___
.