B. N. O r I p o V u o 'K 372. 874(075) квк

1 N.Rostovsev. 
M ak tabd a tasviriy s a n ’atn i o 'q itish m eto d ik a si. М .,
1980- у ., 1 2 - bet.
134

---

M a s h g 'u l o t la r d a o 'q u v c h il a r g a shaklni k o 'ris h , n a tu ra va 
o b y e k tn i k u z a tish d a z a ru riy e le m e n tla r n i ta n la s h , ularni ta s ­
virlash, narsa va b u y u m la rn in g ranglarini tahlil qilib, ularni ifo- 
dalash yo'llari o'rgatiladi. N a rsan in g o'ziga qarab rasm chizishda 
o 'q u v c h i tasvirlashning eng asosiy e lem en ti — ko'rinib turgan 
n arsanin g rasmini chizishga o 'rg an a d i. Shu jara y o n d a naturadan 
olingan tasavvur asosida u n in g rasmi q o g'o z g a tushiriladi. Bunda 
o 'q u v c h i, eng avvalo, shakl birligini, s o 'n g ra rangini, yo ru g ‘- 
soyalarni tasvirlaydi.
N a rsan in g o'ziga qarab rasm chizish boshqa barcha o 'quv 
m ash g 'u lo t turlarining asosi b o 'lib, ularga ilmiy va amaliy zam in 
yaratadi. Bu rasm chizishning „alifbosi" va realistik rasm chizish- 
ning asosi deyiladi. Tem atik rasm chizishda o'quvchi narsa, voqea, 
obyektlarni erkin, ijodiy ruh d a tasvirlaydi. B unda k o 'p ro q u m u - 
miylikka erishiladi. N arsa va voqeani o'zgartirib, o 'z in in g bilimi, 
tasavvuri va tu sh u n c h a lari asosida rasm ishlaydi. Bu m ashg'ulo t 
o 'q u v c h i l a r n i grafik b ilim va m a l a k a l a r i n i m u s t a h k a m l a y d i , 
takom illashtiradi, badiiy ijod qilishda realistik rasm chizishning 
nazariy va am aliy asoslarini o'rgatadi.
Badiiy bezash m ash g 'u lo tla rid a o 'q u v c h ila r, asosan, chiroyli 
rasm chizishga, narsalarni bezatishga, shunin g dek , ritm, sim m et- 
riya va badiiylik asosida rasm chizishga o'rg an adilar.
H a y k a lta ro s h lik m a s h g 'u l o tl a r i d a tasvir y a ra tish h a jm a s o ­
sida a m a lg a o shirilad i. Y a ’ni bu m a s h g 'u l o tl a r d a o 'q u v c h il a r
n a rs a la r , q u s h , h a y v o n la r va o d a m r a s m in i loy, p la s tilin d a
ta s v irla y d ila r.