B. N. O r I p o V u o 'K 372. 874(075) квк

Silindr va konus shaklidagi predmetlar
rasmini chizish
Siz p riz m atik shakldagi narsalar rasm ini chizish ustida olib 
borgan m ashqlaringiz asosida bir nec h a xildagi hajmli p red m e tla r 
rasmini chizishni o 'rg a n ib oldingiz. Bu m ash q la r asosida, ya'ni 
k o 'p yoqli p r iz m a l a r rasm in i ch izish ja r a y o n id a n a rs a la rn in g
sirtini burish b o 'y ic h a biroz b o 'lsa -d a , m alakaga ega bo'ldingiz. 
Endi sirtlar b u rilg a n , lekin bu burilish q irra la r asosida em as, 
balki tekis h o latd a burilishga ega b o 'lg an sirtlardan iborat b o'lg an 
p red m e tla r (krujkalar, kastrulkalar, ch elaklar, q ahvaqaynatgich, 
vaza ( k o 'z a ) l a r , ko sa , s ta k a n , q u v u r la r kab i) b ila n t a n is h ib
chiqam iz. U la rn in g shakllari silindr va kesik konus kabi g eom etrik 
shakllarga ega b o 'lad i.
R a sm la rd an k o 'rin ib turibdiki, silindr shaklidagi p red m e tla r 
ikki — ustki va ostki asosga ega b o'lgan geom etrik shaklga o'xshash 
holda b o'lib , bu shak llar unin g asosini tashkil etadi. Shu boisdan 
bu n d a y p re d m e tla rn in g rasm ini c h iz ish d an oldin silindr, konus 
va kesik k o n u s s h a k li n in g
ra s m in i c h iz is h n i o 'r g a n i b olish 
foydalidir.
Silindr rasm ini ch izish . 
Silindrning shakli k o 'p yoqli prizm aga 
o'xshash bo'lganligi u c h u n h a m uning rasm ini chizish geom etrik
s h a k lla rn i c h iz is h kabi bajariladi. Avval s ilin d rn in g u m u m i y
balandligi va e n i, s o 'n g ra , ustki va ostki asosining perspektiv 
k o 'rin is h i to p ilad i. S ilin d rn in g c hiziqli tasviri hosil b o 'lg a c h , 
k o n t u r c h iz iq la rn i o 'c h ir i b , y o r u g '- s o y a la r asosida b o 'y a la d i. 
Silindrni b o 'y ashd agi shtrixlar xuddi k o'pyoqli prizm an i bo 'yash 
uslubidagidek olib boriladi.
78

---