B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov

 
Bir omilli tajribalar 
Bir omilli vegetatsion tajribalarda belgilarning umumiy variatsion 
o‗zgaruvchanligi ikki komponentga bo‗linadi –variantlar variatsiyasi va 
tasodifiy variatsiya :
C
Y
=C
V
+C
Z
Tajriba natijalarini statistik tahlili uch bosqichda amalga oshiriladi. 
1.Hisobjadvali tuzilib , unga boshlang‗ich ma‘lumotlar qatorlab va 
ustunchalar bo‗yicha yozib boriladi , variantlar bo‗yicha umumiy va 
o‗rtacha ko‗rsatkichlar hisoblanadi. 
2.Qabul qilingan formula bo‗yicha farqlar (og‗ishlar) kvadrati 
yig‗indisi hisoblanadi va F
f
kriteriyasining xaqiqiy ahamiyati aniqlanadi. 
3.Tajriba xatosi va va ayrib belgilarning mohiyati aniqlanadi. 

---

292 
68-jadval 
Ma‘lumotlarni jadvalda joylashishi 
Variantlar 
Boshlang‗ich 
ma‘lumotlar, 
X
Kuzatishlar 
soni
n
Variantlar 
yig‗indisi
V
Variantlar 
bo‗yicha 
o‗rtacha 
1 
2 



l 
X
11
, X
12
,..... X 
1n
X
21, 
X
22,…….
X
2n 



X
l
1 
n
1 
n
2 



n
l 
V
1 
V
2 



V
l 
1
x
2
x



l
x
Umumiy yig‗indisi 
N=

n



V
X


X
x
/ N 
69-jadval 
Farqlar kvadrati yig‗indisini hisoblash formulasi , dispersiya va 
F
F 
kriteriyasi 
Dispersiya 
Kvadrailar 
yig‗indisi 
Erkinlik 
darajasi 
O‗rtacha 
kvadrat 
F
F 
F
T 
Umumiy S
Y 


C
X
N-1 
- 
- 
- 
Variantlar 
C
V 


C
V
l
-1 
2
V
s
2
V
s
=s
2 
Jadvalga 
ko‗ra 
Qoldiq C
Z 
C
Y
- C
V
N-1 
s
2
- 
2-ilova 
C=
N
X
:
)
(
2

yoki C= 

X
x
korrektorlovchi omil, to‗g‗irlovchi. 
Bir xil takrorlanishli tajriba variantlariga ishlov berishda hisoblash 
texnikasi 1-misolda , har xil takrorlanishlar uchun esa 2-misolda 
keltirilgan. 
Misol. 
suv ekinlarida o‗g‗itlar N: P
2
O
5
: K
2
O nisbati tomat 
ko‗chatlarini oziqlantirishni veva hosiliga ta‘sirini o‗rganish bilan bog‗liq 
vegetatsion tajribalari ma‘lumotlariga ishlov berish.Nolinchi gipoteza N
0 
: d = O , varmantlar o‗rtachasi bo‗yicha farqlar katta emas.