B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

2.2. Оlefinlarning sulfat kislota yordamida gidratatsiyasi
1873-yili  А.  M.  Butlerov  va  V.  Goryainovlar  etilenning  sulfat
kislota  yordamida  gidratatsiyasini  batafsil  o‘rgandilar.  Faqatgina
1939-yili neft gazlaridan etil spirtini olish bo‘yicha birinchi sanoat
qurilmasi ishga tushdi.
Hozirgi vaqtda sulfat kislota usuli va quyi molekular (etilen, pro-
pilen, butilenlar) olefinlarni to‘g‘ridan to‘g‘ri gidratatsiyasi sanoatda
quyi spirtlar ishlab chiqarishda ishlatiladi.
Jarayonning  oddiyligi  uni  yuqori  spirtlar  ishlab  chiqarishda
ishlatish  imkonini  ochib  bergan,  biroq  hozirgi  vaqtgacha  sanoat-
da  qo‘llanilmayapti.  Sababi  –  olefinlarni  yuqori  tozalik  darajasida
olishning  qiyinligi,  talaygina  miqdorda  yonaki  mahsulotlarda  ko‘p
bo‘lmagan miqdorda spirtlarning salmog‘i, cheklangan ehtiyojli ik-
kilamchi spirtlarni hosil bo‘lishidir.
Faqat  so‘nggi  yillarda  neftkimyo  sanoati  tomonidan  olefinlarni
yuqori tozalik darajasida olish usullari (parafinlarni krekingi va de-

---

93
gidrogenlash,  olefinlarni  polimerizatsiyasi)  ishlab  chiqildi.  Boshqa
tomondan esa ikkilamchi yuqori yog‘ spirtlariga ehtiyoj vujudga kel-
di.