B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

2.2.2. Izopropil spirti ishlab chiqarish texnologiyasi
Propilenni sulfat kislota ishtirokidagi gidratatsiya usuli texnolo-
gik sxemasi 11-chizmada keltirilgan.
 
11-chizma. Propilenni sulfat kislota ishtirokida gidratatsiya qilib etil spirti 
ishlab chiqarish prinsipial texnologik sxemasi.
1
5
4
7
6
3
2
9
10
11
8
h
2
sO
4
C
8
h
4
suv
naOh
Chiqib
keta-
yotgan
suv  
bug‘i suv
suv  
bug‘i
h
2
sO
4
Polimerlash
Spirt va efir 
rektifikatsiyasi

---

97
Kerakli kontsentratsiyadagi sulfat kislota 1–absorberni yuqori li-
kopchasiga, quyi likopchasiga esa berilgan bosimgacha avvaldan si-
qilgan olefinlar yo‘naltiriladi. Аbsorberda alkilsulfatlar hosil bo‘ladi
va  ularni  qisman  gidrolizi  sodir  bo‘ladi.  Kolonnaning  o‘rta  likop-
chalaridan 2–nasos yordamida suyuqlikning bir qismi yuqori likop-
chaga uzatiladi. 1–absorberdan chiqayotgan gazda kislota sachratqi-
lari, spirt va efir bug‘lari bo‘ladi. Shu sababli, u 3–drosselli jo‘mrak
yordamida  bosimi  pasaytirilgach  4–skrubberda  suv  bilan  yuviladi,
yuvindi  suv  esa  gidroliz  bosqichida  ishlatiladi.  1–absorberni  quyi
qismidan  reaksion  massa  3–reduksion  jo‘mrak  orqali  o‘tib,  bo-
simi  1,5  atmosfera  bosimi  ostida  gacha  pasaytiriladi  va  5–gidroli- 
zer  –  aralashtiruvchiga  tushadi.  Bu  yerga  suv  4–skrubberdan  beri-
ladi. Suyultirilgan massa 6–gidroliz–bug‘latgichga tushadi va alkil-
sulfatlarni  gidrolizi  yakunlanadi,  spirt,  efir  va  polimerlar  ajratiladi.
6–Gidrolizerdan  chiqayotgan  suv,  spirt,  efir  va  polimer  bug‘larida
kislota xarakterli qo‘shimchalar mavjud, shu sababli 5% –li NaОH
eritmasi  kiritilayotgan  7–likopcha  tipidagi  neytralizatorga  yubori-
ladi.  Neytralizatorga  suv  bug‘ini  bevosita  berish  natijasida  reaksi-
ya  mahsulotlarining  kondensatsiyasining  oldi  olinadi.  So‘ngra  ular
8–sovitkich–kondensatorda  kondensatlanadi.  Оlingan  kondensat
spirt va efirlarning suvdagi eritmasi bo‘lib, polimerlar emulsiyasini
o‘z ichida saqlaydi. Ularni ajratish uchun kondensat 10–separatorga
yo‘naltiriladi.  U  yerda  9–yuvgich  suvi  bilan  qo‘shimcha  suyultiril-
gach va so‘ngra tindirilgach polimerlar to‘liq ajraladi. 9–yuvgichda
polimerlar  bilan  ushlab  qolingan  spirt  va  efir  ajratib  olinadi;  10–
separatorda yuvishga qo‘llanilgan suv kondensatni suyultirishga va
polimerlarni to‘liq ajratib olishga ishlatiladi.
Spirtning suvli eritmasi (odatda, 25% ga yaqin)ni va efir (3–5%) ni
11–yig‘gichda yig‘iladi va u yerdan rektifikatsiyaga yo‘naltiriladi.
Аnalogik sxema bo‘yicha etil spirti olinadi.