B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

2.1.1.3. Suvning etilenga nisbatini ta’siri
Jarayonni belgilab beruvchi zarur omil – suvni etilenga nisbatan
molli nisbatlaridir.
P
C H
2 4
30 38
=
−

---

90
Аmalda suvning etilenga molli nisbatlari 0,6–0,7:1 ga teng qilib
ushlab  turiladi.  Bunday  nisbatlarni  tanlash  fosfat  kislotasi  konsen-
tratsiyasini 83–85% da saqlab turish bilan bog‘liq.
2.1.1. Boshqa omillar ta’siri
Kontakt  vaqti  (hajmiy  tezlikka  teskari  kattalik)  –  18÷20  sek,
uning qiymatini orttirish etilenning konversiyasini oshirsada, reaksi-
ya yonaki mahsulotlari miqdorini ham oshishiga olib keladi.
Etilenning  hajmiy  tezligi  1800–2000–soat–1,  bir  o‘tishda  etilen
konversiyasi 4–6%.
Etilenni to‘g‘ridan to‘g‘ri gidratatsiya qilish qurilmasi ish rejimi
quyidagicha:
Umumiy bosim, 70–75 atmosfera.
Temperatura, 280–300ºC.
Molli nisbat, H
2
О/C
2
h
4
=0,7:1.
Kontakt vaqti, 18÷20 sek.
Etilen hajmiy tezligi , 1800–2000 soat–1.
1m
3
katalizatorda olingan spirt miqdori, 190–200 kg/soat.
Katalizator 500 soat ishlaydi, undan so‘ng fosfat kislota tez ketib
qoli shi  oqibatida  uning  faolligi  tushib  ketadi,  shu  sababli  jarayon
paytida katalizatorga yangi H
3
PО
4
qo‘shib turiladi va uni regenerat-
siyasiz  xizmatini  900  soatgacha  uzaytiriladi.  Reaksiyaning  yonaki
mahsulotlari quyidagilardir: dietil efiri (C
2
h
5
–О–C
2
h
5
)–2%; atsetal-
degid –1%; polimerlar –2%.
Etilen konversiyasining quyiligi va shu bois etilenning ko‘p mar-
ta sirkulatsiyasi – jarayonning jiddiy kamchiligidir. Ushbu kamchilik
tozaligi 98% dan kam bo‘lmagan konsentrlangan etilenni majburan
ishlatishni taqozo etadi.
Suyuq fazada etilenni suv bilan 250–300ºC haroratda va 300 at-
mosfera  bosimi  ostida  gidratatsiya  qilish  jarayoni  ishlab  chiqilgan.
Katalizator sifatida silikagelda W
2
O
3
(15–20%) ishlatiladi.
Usulning  afzalliklari:  katalizator  apparaturani  korroziyaga  uch-
ratmaydi;  suvni  bug‘latishga  va  suv  bug‘ini  o‘ta  qizdirishga  katta
miqdorda  issiqlik  sarfi  talab  qilinmaydi.  Katalizator  bug‘  fazadagi
gidratatsiya uchun yaroqsizdir, chunki bu sharoitda u kam faoldir.
Usulning kamchiligi – katalizator narxining yuqoriligidan iborat.

---

91