B abdullayeva, M. Usmonbayeva, O’. Asqarova, F. Ehsonova, S. Hakimov

Modernizatsiya
 (ingl. “modern” – zamonaviy, ilg‘or, yangilangan) –  obektning 
yangi talablar va me’yorlar, texnik ko‘rsatmalar, sifat ko‘rsatkichlariga mos ravishda 
yangilanishi.  
 
Modulli-kredit tizimi – 
1)
 
har bir o‘quv  fani (moduli)ning talabalar tomonidan 
ma’lum  miqdordagi  kredit  birliklari  asosida  o‘zlashtirilishini  ta’minlovchi  tizim;  2) 
zamonaviy  ta’limning  eng  takomillashgan  shakli.  XX  asrning  ikkinchi  yarmidan 
boshlab barcha sohalarda bo’lgani kabi oliy ta’lim tizimida ham xalqaro hamkorlikka 
erishish, oliy ma’lumotli, malakali kadrlarni tayyorlashga yagona yondashuvni qaror 
toptirish yo’lida amaliy harakatlar olib borilmoqda. 1954 yilning 19 dekabrida qabul 
qilingan  Yevropa  kengashining  Yevropa  madaniyati  konventsiyasi  ham  dastlab 
mazkur  mintaqa  davlatlari  miqyosida  oliy  ma’lumotli,  malakali  kadrlarni 
tayyorlashga nisbatan yagona yondashuvning qaror topishi uchun zamin tayyorlagan 

---

 
137 
edi.  Hozirda  esa  u  jahonning  ko’plab  mamlakatlari  universitet  (institut, 
akademiya)lari  faoliyatining  o’qitish  tizimida  yagona  malakaviy  talablar  asosida 
tashkil etilishida muhim hujjat bo’lib xizmat qilmoqda.  
Mazkur  Konventsiya  g’oyalari  Yevropa  hududida  shaxs  tafakkurini 
shakllantirishda ko’p tillikka asoslanish uchun zarur shart-sharoitlarni hosil qilishdan 
iborat edi. Konventsiyani imzolovchi tomonlar o’z hududlarida fuqarolar tomonidan 
Yevropa  hududida  mavjud  bo’lgan  tillar,  turli  millatlarning  tarixi  va  rivojlanish 
taraqqiyotini  o’rganish  hamda  o’z  hududida  boshqaga  o’z  tili  yoki  boshqa  tillarni 
o’rgatish imkoniyatini yaratib berishlari zarur edi.   
Zamonaviy  Yevropada  yagona  kasbiy  ta’lim  makonini  yaratilishi  uchun  ilk 
qadamlar  1949  yilda  qo’yildi.  Xuddi  shu  yili  asosiy  maqsadi  Yevropada  ijtimoiy, 
iqtisodiy  jarayonlar  kechishi  va  birligini  ta’minlashdan  iborat  bo’lgan  birinchi 
xalqaro tashkilot – Yevropa Kengashi tashkil etildi.   
Bolonya  jarayoni  yagona  Yevropa  oliy  ta’limi  makonini  yaratish  maqsadida 
Yevropa  mamlakatlari  oliy  ta’lim  tizimining  bir-biriga  yaqinlashishi  va  o’zaro 
uyg’unlashuvi  jarayonidir.  Ushbu  jarayonning  rasman  boshlanish  muddati  1999 
yilning 19 iyuni deb e’tirof etilgan. Binobarin, xuddi mana shu sanada 29 mamlakat 
vakillari  ishtirokida  Bolonya  deklaratsiyasi  imzolangan  edi.  Ayni  vaqtda  mazkur 
tizim  o’ziga  1954  yilda  Yevropa  Kengashi  tomonidan  qabul  qilingan  Yevropa 
madaniyati  Konventsiyasini  ratifikatsiya  qilgan  (oliy  davlat  hokimiyati  organi 
tasdiqlagan) 49 mamlakatdan 47 ishtirokchi mamlakatlarni qamrab olgan. 
Bolonya tizimining asosiy maqsadi ijtimoiy subektlar tomonidan oliy ma’lumot 
olish  imkonini  kengaytirish,  Yevropa  oliy  ta’limining  sifati  va  samaradorligini 
istiqbolli  oshirish,  talabalar  hamda  o’qituvchilarning  harakatchanligi,  faolligini 
rivojlantirish, shuningdek, akademik  daraja  va  boshqa  kasbiy  malakalarning  mehnat 
bozoriga  yo’naltirgan  holda  oliy  ta’lim  muassasalari  bitiruvchilarini  ish  bilan 
muvaffaqiyatli  ta’minlashdan  iborat.  Mazkur  tizimni  qabul  qilgan  mamlakatlar  oliy 
kasbiy  ta’limni  zamonaviylashtirish,  oliy  o’quv  yurtlarining  Yevropa  komissiyasi 
tomonidan moliyalashtiriladigan turli loyihalarda teng huquqlilik, hamkorlik asosida 
qatnashish,  talabalar  va  o’qituvchilarni  o’zaro  akademik  almashtirish  uchun  yangi 
imkoniyatlarga ega bo’lmoqda.  
Kredit birliklarining soni  talabalar tomonidan sarflanadigan mehnat sarfiga mos 
holda  belgilanadi.