B abdullayeva, M. Usmonbayeva, O’. Asqarova, F. Ehsonova, S. Hakimov

 
Tarbiya  vositalari
  –  tarbiya  jarayonining  ta’sirchanligini  oshirish  maqsadida 
qo’llaniladigan moddiy buyumlar, narsalar, ma’naviy omillar, faoliyat (o’yin, o’qish, 
mehnat,  muloqot),  hissiy  yondashuv  ko’rinishi.  Bu  kabi  vositalar  tarbiyaviy  xatti-
harakatlarni  tashkil  etishda  qo’llaniladigan  moddiy  buyumlar,  narsalar,  faoliyat 
(o’yin,  o’qish,  mehnat,  muloqot),  hissiy  yondashuv  (nutq,  his-hayajon,  quvonish, 
g’azablanish  va  b.)    ko’rinishlaridir.  Tarbiyaning  rag’batlantiruvchi  vositalari: 
maqtov  so’zlarini  bayon  qilish,  rahmatnoma  bildirish,  mukofotlash  kabilar  bo’lsa, 
jazolovchi  vositalari  –  koyish,  tanqid  qilish,  tanbeh  berishda  ishlatiladigan  so’zlar,  
og’zaki  hayfsan  berish,  yig’ilishda  muhokama  qilish,  boshqa  sinfga  yoki  maktabga 
o’tkazish, mas’ul organ qaroriga ko’ra ta’lim muassasasidan haydash, axloq tuzatish 
muassasalariga  yuborish  kabilar  sanaladi.  Oila  va  ta’lim  muassasalarida  pedagogik 
jarayonni  tashkil  etishda  quyidagi  tarbiya  vositalaridan  keng  foydalaniladi:  davlat 
ramzlari;  milliy  qadriyatlarning  namunalari;  hayotiy  misollar;  oila  yoki  o’quvchilar 
jamoasi  uchun  qadrli  bo’lgan  moddiy  buyumlar;  oilaviy  yoki  jamoaviy  an’analar; 
shaxs ibrati; qahramonlik, insoniylik, mehr-oqibat, insoniy  muhabbat,  o’zaro oqibat, 
haqiqat  uchun  kurashish  to’g’risida  hikoya  qiluvchi  badiiy  asarlar;  o’quvchilarning 
estetik  didini  boyituvchi  san’at  namunalari;  o’rinli  aytilgan  so’z  (nutq);  hissiy 
yondashuv;  samimiy  munosabat;  yuksak  ishonch;  jamoa  birligi;  jamoa  a’zolarining 
o’zaro  yordami;  ommaviy  axborot  vositalari  tomonidan  e’lon  qilingan  xabarlar; 
tarixiy  voqelik;  qahramonlik  namunalari;  vatanparvarlik  ruhidagi  qo’shiqlar, 
kinofilmlar, teatr tomoshalari va h.k. 

---

 
190