Б. А. Абдукаримов, А. Б. Бектемиров, М.Қ. Пардаев, Ш. С. Салимов, Э. Ш. Шавқиев, Ф. Б. Абдукаримов корхона иқтисодиёти

1.5.1-чизма.
ИҚТИСОДИЙ АХБОРОТЛАРНИ ТАСНИФИ

Иқтисодий ахборотлар

Ҳудудий шаклланиши бўйича		Шаклланиш стадиялари бўйича		Ҳаракати бўйича		Мазмуни бўйича		Расмийлаштириш шакллари бўйича (ҳисобот турлари)
Ички		Бирламчи (тўг-ридан тўғри тузатиладиган)		Кириш		Назарий		Тезкор
Ташқи		Иккиламчи (хисоботлар, статистик маъ-лумотномалар)		Чиқиш		Стратегик		Статистика
						Конъюктура (ҳолатни билдирувчи		Бухгалтерия ҳисоби
						Тезкор		Танлаб олинган (кузатиш йули билан)
						Режалар нормативи ва нормалар		Муддатга
						Ҳисоботлар

Ушбу қонунга биноан Ўзбекистон Республикаси жаҳоннинг 150-дан ортиқ мамлакатларида ишлатилаётган «Миллий ҳисобот тизими»га ўтди. «Миллий ҳисобот тизими» - яхлит жамлама иқтисодий-статистик кўрсаткичлар тўплами бўлиб, тайёр маҳсулот ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш, ялпи Миллий Даромадни яратиш, тақсимлаш ва истеъмол жараёнларини ўзида мужассамлаштирган ҳисобот ва статистика тизимидир. Бунда ишлаб чиқариш билан бир хил услубда хизмат ҳам Миллий даромад яратишда ҳисобга олинади ва ўлчанади.

Эски «Халқ хўжалиги баланси» тизими асосан давлат бошқарув органлари, тармоқ вазирликларини ва идораларини бошқарув вазифасини бажаришга қаратилган вазифаларини ахборот билан таъминлашга қаратилган бўлса, янги «Миллий ҳисобот тизими» тадбиркорликни, ҳар хил корхоналар, уларни бирлашмалари ассоциацияларни, концернлар, корпорациялар, фондларни, алоҳида илмий-тадқиқот муассасаларини, аҳолини, чет эллик инвесторларни ва ниҳоят давлатни тегишли органларини статистик ахборотлар билан таъминлашга қаратилган.


Таянч иборалар: жамият, иқтисод, фан, моддий борлиқ, объект, корхона, предмет, маданият, ҳодиса, жараён, иқтисодий реаллик, хўжалик механизми, метод, усул, диалектика, индукция, дедукция, анализ, синтез, кузатиш, эксперимент, системали таҳлил, моделлаштириш, экстрополяция, интерполяция, ахборот, кўрсаткич.


Такрорлаш учун саволлар

1. 
   “Иқтисодиёт” атамаси нималарни англатади?
   
2. 
   Инсоният жамиятининг ривожланишида иқтисодиётнинг аҳамияти нималарда намоён бўлади
   
3. 
   Жамият тараққиёти қандай формациялардан иборат
   
4. 
   Формациялар қандай шароитларда вужудга келган?
   
5. 
   Формацияларни бир-биридан фарқи нималарда намоён бўлади?
   
6. 
   Социалистик формация қандай вужудга келган?
   
7. 
   Капиталистик тузимни биринчи босқичи классик капитализмни ижобий ва салбий хусусиятларини ёритириб беринг
   
8. 
   Иқтисодий тузим нима?
   
9. 
   Жамият тараққиётида қандай иқтисодий тузимлар мавжуд бўлган?
   
10. 
    Ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиёти қандай тузим?
    
11. 
    Ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиёти қандай моделларини биласиз?
    
12. 
    Ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиёти моделларининг умумийлик тамойиллари нималар билан белгиланади?
    
13. 
    Инсоният ўз ҳаётида қандай иқтисодий муаммоларга дуч келади?
    
14. 
    Фан нима?
    
15. 
    Иқтисод сўзини мазмунини ёритиб беринг.
    
16. 
    Иқтисодий фанлар тизимига қандай фанлар киради?
    
17. 
    Корхона иқтисодиёти фани иқтисодий фанлар тизимида қандай ўрин эгаллайди?
    
18. 
    Корхона иқтисодиёти фанининг иқтисодиётни ривожлантиришдаги аҳамиятини очиб беринг.
    
19. 
    Корхона иқтисодиёти фанининг объекти деганда нимани тушунасиз? Унга олимлар қанақа таърифлар беради? Ушбу китобда келтирилган таърифлардан ташқари биз қанақа таърифларни ўқиганмиз?
    
20. 
    Корхона иқтисодиёти фани предмети бўлиб нималар ҳисобланади?
    
21. 
    Ишлаб чиқариш омилларини айтинг? У нима орқали қаерда бирлашади?
    
22. 
    Хўжалик механизмига таъриф беринг. Унинг элементларини тушунтиринг.
    
23. 
    Ўзбекистон Республикасини бозор иқтисодиётига ўтишдаги устувор йўналишларини мазмунини тушунтиринг.
    
24. 
    Корхона иқтисодиёти фанининг вазифалари нималардан иборат?
    
25. 
    Қандай омиллардан фаннинг вазифаси келиб чиқади?
    
26. 
    Усул нима?
    
27. 
    Корхона иқтисодиёти фанининг усулларига таъриф беринг. Уларни мазмунини ёритинг.
    
28. 
    Ахборот нима?
    
29. 
    Қанақа ахборотлар турлари мавжуд?
    
30. 
    Ахборотлар қандай аломатлар бўйича таснифланади?
    
31. 
    Кўрсаткичлар деганда нимани тушунасиз?
    
32. 
    Қандай кўрсаткичларни сиз биласиз?
    
33. 
    Ўзбекистон Республикасида ахборотларни қандай тизими ишлатилади? Уни мазмунини ёритиб беринг.