Azot birikmalarining axamiyati

СаС₂ Q 2Н₂О = С₂Н₂ Q Са(ОН)₂ Q Q (8)

0. 
   Ammiakli usul. Geber va Nernest tomonidan 1904-1907 yillarda nazariy jihatdan topilgan:
   

N₂ Q 3H₂ = 2NH₃ Q Q (9)

Ammiak ko‘p moddalar olish uchun xom ashyodir. Ammiak tarkibida bog‘langan azot eng yuqori bo‘lib 82,3% ni tashkil etadi.

Yuqorida ko‘rilgan uchala usuldan yoy va karbidli sianamid usul mahsulotning chiqish past, ko‘p energiya talab qilgani va iqtisodiy jihatdan qimmat bo‘lgani uchun hozirgi davrda derli qo‘llanilmaydi.

Shu munosabat bilan elementar azotni bog‘lashning ammiakli usuli hozir va kelajakda ham eng qulay va ko‘p qo‘llaniladigan usul bo‘lib qoladi.

Ammo, shuni ta’kidlash kerakki, ammiakni (9) reaksiyasi buyicha ishlab chiqarish uchun ko‘p miqdorda toza holdagi elementar ozot va vodorod kerakdir.

Biz yuqorida ko‘rib o‘tganimizdek, elementar azotning asosiy xom ashyosi-bitmas tuganmas atmosfera havosidir. Shu munosabat bilan biz sizlar bilan bundan buyon atmosfera havosidan qanday qilib elementar azot va kislorod ishlab chiqarish masalalarini o‘rganamiz. Buning uchun amaliyotda atmosfera havosini azot, kislorod va boshqa komponentlarga ajratish usullari qo‘llaniladi.

Toshkent Kimyo-texnologiya institutida NMET kafedrasida professor Sigov S.A., dotsentlar Leykin Z.M., Daychi R.I., Yakubov Sh.A., assistent Pimenova A.A., katta o‘qituvchi Terexin YE.L., dots.Mirzayev I.T. lar ishtirokida karbidsiz usullardan biri - ToshKTI usuli bo‘yicha kalsiy sianamida olish texnologiyasi yaratilgan. Bu usulga muvofiq kalsiy sianamidini quyidagi reaksiyalar bo‘yicha olish mumkin: