Azot birikmalarining axamiyati

AZOTNING FIZIK-KIMYOVIY XUSUSIYATLARI.
Azot D. I. Mendeleyev jadvalida 5-guruh, 2-qatorda, 7-o‘rinda joylashgan bo‘lib, N2 ning molekulyar massasi 28,013 u.b. ga tengdir. Azot atomi 7 elektrondan iborat bo‘lib, undan 5 tasi tashqi qobiqdadir.

Elektron bulutlar tuzilishi: 1S² 2S² 3Р³

Azot atomi ikkita izotopdan iborat.

¹⁴₇N - 99,63 %

¹⁵₇N - 0,37%

¹⁵₇N da 1 neytroni ko‘p.

Oddiy sharoitda inert holatdagi azot faqat litiy bilan birikishi mumkin. Azotning О₂ bilan quyidagi birikmalari bor:

N₂^Q1O-N(1) oksid, N^Q20, N₂^Q3O₃, N₂^Q4O₄, N₂^Q5O₅.

HNO₂ - nitrit kislotasi.

HNO₃ - nitrat kislotasi.

Azotning vodorod bilan ham bir qator birikmalari bordir:

NН₃ - ammiak, NH₂-NH₂ gidrozin (reaktiv yoqilg‘i sifatida ishlatiladi), N₃H azot vodorodli kislota, NH = NH diimid, NH₂ОН gidroksilamin va boshqalar. Yuqoridagilardan ko‘rinib turibdiki, N^Q5 dan N^-3 gacha valentligi o‘zgarishi mumkin ekan. N^Q5 dan N^-3 gacha 8 elektron qabul qilyapti va N qaytarilayapti. Elementar azotning kritik temperaturasi minus 147,16 ⁰С. Qattiq azot ikki xil - kubik va geksagonal shaklda bo‘lishi mumkin. Kritik bosimi 33,5 atmosferaga teng, uch xil holatdagisi bir muvozanat holatdagi holidir. Atmosfera bosimida suyuq azotning qaynash temperaturasi minus 195,8 ⁰С. Qattiq holatdagi azotni erish temperaturasi minus 209,9 ⁰С. Tabiatda eng past harorat minus 273,16 ⁰С. Azotning radioaktiv izotoplari ¹³₇N va ¹⁶₇N ham bordir. Normal sharoitda 1 gғmol azot gazi 22,404 l hajmni egallaydi. Ma’lumki, normal sharoitda esa 1 atm. va 0 ⁰С.