Азимжон қосимов тиббий терминлар изоҳли луғати

7


Тнббии терминлар изоҳли луғати


синоними бўлишига қарамай, унга изоҳ берилгану, асосий термин эса эътиборга олинмаган, ўзбекча қисмида ҳам Пас- тер эмлаши деб кетилаверган; антипиретики тер- мини жаропонижаюшие средства бирикмасининг синоними бўлгани ҳолда унга изоҳ берилгану, асосий термин ҳақида эслаб ҳам ўтилмаган. Бунинг устига, бошқа саҳифада жаро- понижаюшие средства — иситма пасайтирувчи мод- далар деб алоҳида изоҳ ҳам бериб кетилган. Унинг сино- ними бўлмиш антипиретики термини хусусида эса ҳеч нар- са дейилмаган. Демак, лугат тузувчи муаллифлар буларнинг ҳар иккаласи бир тушунчани ифодалашини эътибордан со- қит этишган бўлиб чиқади. Яна бир мисол: тиббиётга оид шу лугатда русча аналептики термини аналептические средства бирикмасининг синоними бўлгани ҳолда^ бир ерда ҳар иккаласига деярли бир хилда изоҳ берилган. Ўзбекчада ҳам аналептиклар, аналептик воситалар деб кетилавер- ган. Бундан сал фарқ қиладиган яна бир мисол: русча анал- гезируюшие средства бирикмасига синоним бўлган: аналь- гетики, болеутоляюшие средства терминларига ўз уячасида деярли бир хилда изоҳ берилгану, асосий тер- мин ҳисобланган аналгезируюшие средства қолиб кетган. Оқ- ибатда, ўзбекча синонимлар: анальгетиклар, огриқ қолдирувчи воситалар русчасига муқобил қилиб бе- рилиб, аналгезияловчи воситалар — асосий термин бўлиши- га қарамай, тушириб қолдирилган. Бу каби чалкашликлар, ноаниқликлар тиббиётга оид лугатларда учраб келмоқда. Та- биийки, мазкур лугатда имкон даражасида бундай ҳолга чек қўйишга ҳаракат қилинди.

10. 
    Кўпгина адабиётларда, ҳатто, дарслик, қўлланма ва луғатларда ҳам дори, дори восита, дори модда, даволаш во- ситаси, препарат каби терминларни аралаш-қуралаш, бири ўрнида бошқасини ишлатиб кетаверишдек нотўғри йўл тутил- ганлигининг гувоҳи бўлиш мумкин. Ваҳоланки, улар бошқа- бошқа тушунчаларни ифодаловчи терминлардир. Яъни: дори, даволаш воситаси терминлари дори восита бирикмасининг синонимлари бўлса, дори модда — биргина кимёвий бирикма ёки кимёвий элементдан таркиб топган доридир. Дори восита эса табиий ёки синтетик модда ёхуд моддалар аралашмаси ва ҳ. Препарат фармакологияда қабул қилишга тайёр кўринишдаги дори восита ҳисобланади. Дори-дармон, дори препарат эса унинг синоним- ларидир. Лугатда бундай чалкашликларга барҳам беришга уриниб кўрилди.
    

ттм.ггуоиг.оот ки(иЬхопаз1