Азим ҳожиев ўзбек тили сўз ясалиши

* 
'Қаранг: 
Грамматика современного русского литературного язика. 
Изд-во „Наука“, М., 1970, 237- бет.
165
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Хуллас, ҳозирги ўзбек адабий тилида 
-ла
ва унинг 
иштирокида юзага келган 
-лан, -лаш; -лантир, -лаштир
аффикслари маҳсулли, сермаҳсул аффикслар бўлиб, феъл 
ясалишининг асосий типларини улар ёрдамида ясалган 
(ясалаётган) феъллар ташкил этади.
Ҳозирги ўзбек тилида феъл ясалишида 
қил, эт, бўл
ёрдамчи феъллари сўз ясовчи формант вазифасида қўлланади, 
яъни шу ёрдамчи феълларнинг бошқа туркумга оид сўзлар 
билан бирикишидан феъллар ясалади: 
қабул қилмоқ, суҳбат
қилмоқ; сабр қилмоқ, акс этмоқ; рози бўлмоқ, хурсанд бўлмоқ
каби.
Булардан 
эт, бўл
феъллари ёрдамида янги-янги феъллар 
ясалиши кузатилмайди. Фақаттина 
қил
феъли феъл ясалишида 
фаол қўлланади. У, ҳатто, русча ва рус тили орқали ўзлашган 
сўзларга қўшилиб ҳам феъллар ясайди: 
асфалът қилмоқ,
дизенфекция қилмоқ, классификация қилмоқ
ва бошқалар. 
Қил
ёрдамида ҳам, асосан, 
-ла
аффикси ясаган типдаги феъллар 
ясалади. Шунинг учун ҳам кўп ҳолларда уларни бирини 
иккинчиси билан алмаштириш мумкин. Умуман, 
қил
ёр- 
дамчиси феъл ясовчи қўшимчалардан фарқли типдаги феъл 
ясамайди.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

М У Н Д А Р И Ж А
Сўз б о ш и .......................................................................................................... 3
СЎЗ ЯСАЛИШИГА ОИД АСОСИЙ ТУШУНЧАЛАР...............................5
СЎЗ ТУРКУМЛАРИДА СЎЗ ЯСАЛИШ И............ ................................... 61
Отларнинг яс а л и ш и ........................................................................... 61
Сифатларнинг я с а л и ш и ................................................................. 111
Ф еълларнинг я с а л и ш и ....................................................................145
www.ziyouz.com kutubxonasi

---