|
Taleh Xəlilov, Natiq Məlikov. Ali məktəblərdə mühazirə və seminar məşğələlərinin
təşkili və keçirilməsi yolları
9
müzakirə edirlər. Bu zaman müəllim mövzunun müzakirəsinin
əlaqələndiricisi kimi çıxış edir.
Seminar öz prosesində bir sıra müəyyən mühüm funk-
siyaları yerinə yetirir, təbii ki, əsas idrak funksiyasıdır. Se-
minarda iştirak etməklə insan müəyyən biliklərə yiyələnir,
bunun əsasında onun özünü tanıması baş verir, həm də onu
əhatə edən aləmə və oradakı əşyalara müəyyən münasibət for-
malaşır. Seminarda insanlar əvvəllər əldə etdikləri biliklərə
əlavə məlumat alır, əldə etdikləri materialı ümumiləşdirir, sis-
temləşdirir və dərinləşdirir, həmçinin həllər və ideyalar haq-
qında ən dəyərli mülahizələri inkişaf etdirməyi öyrənirlər - bu,
qiymətləndirmə funksiyasıdır. Seminarın digər funksiyaları
nəzarət və aktivdir. Birincisi, materialın assimilyasiya dərəcə-
sini yoxlamağa, qiymətləndirməyə imkan verir. İkincisi, xüsusi
müzakirə və ictimai nitq bacarıqları əldə etməyə kömək edir.
Həmçinin seminarlar sayəsində natiq nitqə hazırlıq prosesində
ədəbi və digər mənbələrlə işləməyi öyrənir. Və hələ də semi-
narın gedişində dinlənilən məlumatlara, insanın intellektual və
yaradıcı potensialının açılmasına əsaslanaraq suallar tərtib et-
məyi öyrənmək olar, seminar iştirakçıları arasında mənəvi
təcrübə mübadiləsi aparılır.
Seminar öz prosesində bir sıra müəyyən mühüm funksi-
yaları yerinə yetirir, təbii ki, əsas idrak funksiyasıdır. Se-
minarda iştirak etməklə insan müəyyən biliklərə yiyələnir,
bunun əsasında onun özünü tanıması baş verir, həm də onu
əhatə edən aləmə və oradakı əşyalara müəyyən münasibət for-
malaşır. Seminarda insanlar əvvəllər əldə etdikləri biliklərə
əlavə məlumat alır, əldə etdikləri materialı ümumiləşdirir,
sistemləşdirir və dərinləşdirir, həmçinin həllər və ideyalar
Taleh Xəlilov, Natiq Məlikov. Ali məktəblərdə mühazirə və seminar məşğələlərinin
təşkili və keçirilməsi yolları
10
haqqında ən dəyərli mülahizələri inkişaf etdirməyi öyrənirlər -
bu, qiymətləndirmə funksiyasıdır. Seminarın digər funksiyaları
nəzarət və aktivdir.
Birincisi, materialın assimilyasiya dərəcəsini yoxlamağa,
qiymətləndirməyə imkan verir.
İkincisi, xüsusi müzakirə və ictimai nitq bacarıqları əldə
etməyə kömək edir. Həmçinin seminarlar sayəsində natiq nitqə
hazırlıq prosesində ədəbi və digər mənbələrlə işləməyi öyrənir.
Hələ də seminarın gedişində dinlənilən məlumatlara, insanın
intellektual və yaradıcı potensialının açılmasına əsaslanaraq
suallar tərtib etməyi öyrənmək olar, seminar iştirakçıları
arasında mənəvi təcrübə mübadiləsi aparılır.
Uğurlu seminar üçün uğurlu hazırlıq tələb olunur.
Müəllim də, müəllim də ciddi və dərin işə hazır olmalıdır.
Buna görə də, özünün və bütün tələbələrin hazırlanması və təş-
kili üzərində öz metodik işlərini düzgün qurmağı öyrənmək
lazımdır.
Bu məsələ hazırda çox aktualdır, çünki tələbələrin öyrən-
mələrinin səmərəliliyi seminarın necə təşkil və keçirilməsindən
asılıdır. Müasir orta məktəbdə seminar şagirdlərin elmi təfəkk-
ürün ünsiyyət mədəniyyətini inkişaf etdirmə vasitəsi oldu-
ğundan müxtəlif elmlər üzrə praktik məşğələlərin əsas növlə-
rindən biridir. Bu növ təlimin səmərəliliyinin, yüksək səmərəli-
liyinin mühüm amili hazırlıq prosesidir. Seminarda müəllim
kimi rəhbər rolu olmayan ən vicdanlı tələbələrin belə çıxışları
dinlənilməyəcək.
İnduksiya, deduksiya, təhlil, tərkib, müqayisə və riyazi
tədqiqat metodlarından istifadə olunmuşdur.
Taleh Xəlilov, Natiq Məlikov. Ali məktəblərdə mühazirə və seminar məşğələlərinin
təşkili və keçirilməsi yolları
11
Tədqiqatın metodoloji əsaslarını ali məktəblərdə müha-
zirə və seminar məşğələlərinin təşkili və keçirilməsinin təkmil-
ləşdirilməsi istiqamətində ölkəmizdə qanunverici orqan tərə-
findən imzalanmış direktiv qərarlar, qanunlar və sərəncamları,
təhsil müəssisələrinin əsasnamələri təşkil edir.
Tədqiqatın məqsədi aşağıdakılardan ibarətdir:
1. Ali təhsil müəssisələrində seminarların təşkili və keçi-
rilməsi üsullarının hərtərəfli öyrənilməsi;
2. Müəllim və tələbələrin seminara hazırlanması üsulunu
nəzərdən keçirmək;
3. Seminarın təşkili və keçirilməsi metodologiyasının
xüsusiyyətlərini öyrənmək;
Tədqiqatın vəzifələri: Məqsədə uyğun olaraq qarşıya
qoyulmuş aşağıdakı vəzifələr yerinə yetirilməsi nəzərdə tutul-
muşdur:
1. Müasir dövrdə ali təhsil müəssisələrində mühazirə və
seminarları yeni tələblər əsasında təşkil etmək;
2. Auditoriyada mühazirə və seminarların keçirilməsi
prosesində müəllim və şagirdlər arasında qarşılıqlı münasibət-
ləri öyrənmək;
3. Mühazirə və seminarların keçirilməsi zamanı müəllim-
lərin auditoriyanı idarəetmə prosesndə iş üslubunu öyrənmək;
4. Ali təhsil müəssisələrində mühazirə və seminarların
keçirilməsi zamanı auditoriyada yaranmış müəllim və tələbələr
arasında yaranmış müxtəlif psixo-münaqişələrin səbəbini
araşdırmaq.
Metodik vəsait aktual pedaqoji problemin konseptual
tədqiqidir, elmi yeniliyi həm nəzəri, həm də metodoloji və
elmi-metodoloji əhəmiyyət kəsb edir.
Taleh Xəlilov, Natiq Məlikov. Ali məktəblərdə mühazirə və seminar məşğələlərinin
təşkili və keçirilməsi yolları
12
Ali təhsil müəssisələrində mühazirə və seminarların
keçirilməsində baş verə biləcək dəyişiklikləri sosial-mədəni və
pedaqoji hadisə kimi nəzərdən keçirilməsidə əsas elmi yenilik-
lərdəndir.
Ümumi pedaqoji əhəmiyyət səviyyəsinə əsaslanır və
nəzəriyyənin praktikada səmərəli tətbiqi layihəsinin normativ
modelinin yaradılması və sınaqdan keçirilməsi ilə müəyyən
edilir.
Tədqiqatın əhəmiyyətinin ümumi pedaqoji səviyyəsi
nəticələrin mövcud nəzəri fikirlərə təsirinin dərəcəsi və geniş-
liyi, konseptuallığı, nəticələrin sübutluğu, nəzəriyyənin for-
malaşdırılmasında elmi təfəkkürdən istifadə, tətbiqi tədqiqat-
ların inkişafı üçün tədqiqat nəticələrinin perspektivləri ilə
təsdiqlənir.
Taleh Xəlilov, Natiq Məlikov. Ali məktəblərdə mühazirə və seminar məşğələlərinin
təşkili və keçirilməsi yolları
13
Do'stlaringiz bilan baham: |
