Ayupova M. Yu

Klinik va psiholgo-pedagogik tekishirishlar, bu guruh bolalarida bilish 
faoliyatining xarakterli kamchiliklari mavjudligini ko’rsatdi. Bunday bolalarninig 
oliy psixik faoliyatlarini tekshirish jarayoni, ularda alohida gnozis, praksis 
ko’rinishlarining O‘choqli Etishmovchili mavjudligini ko’rsatdi. Bu neyropsihologik 
va elektro ensefalografik tarqiqotlarda tasdiqlangan. Xususan, geometrik 
shakllardan nusxa olishdagi, rasm chizishdagi o’ziga xos qiyinchiliklar, ko’ruv-
fazoviy gnozisning shakllanmaganligini ko’rsatadi. 
Bu guruhdagi ko’pgina bolalar umumiy motor kamchiligi bilan farq qiladilar, ular bir harakat 
turidan ikkinchisiga qiyinchilik bilan o’tadilar. U yoki bu harakatli vazifalarni avtomatik tarzda bajara 
olmaydilar va hattoki oddiy ritmlarni ham amalga oshirolmaydilar. Umumiy va oral praksisning 
buzilishi, bunday bolalr uchun xarakterlidir. 
Ko’rsatilgan buzilishlar odatda fonematik idrok buzilishi bilan uyg’unlashadi. 
Bunday bolalarda hissiy-irodaviy sohaning shakllanmaganligi aqliy ish qobiliyatining pastligi, 
hissiy labillik, gohida harakat qo’zg’aluvchanligi, yuqori affektiv qo’zg’alish, ko’pincha telbanamo 
qiliqlar va eyforiya turi bo’yicha ko’tarinki kayfiyat ustunligi holati bilan birgalikda namoyon bo’ladi. 

---

Ularning ayrimlari uchun aksincha, yuqori darajadagi tormozlanganlik, ishonchsizlik, sustlik, 
mustaqil emaslik xarakterlidir. Bu bolalr odatda lanj, tashshabbussiz, kam harakat bo’ladilar. Ularning 
faoliyati samarasiz xarakterga egadir. 
Bu guruh bolalari uchun miqdor munosabatlarini tushunish, son va natural son qatorlari haqidagi 
tasavvurlarini 
kengaytirish 
birmuncha 
murakkabdir. 
Bunday 
bolalarning 
matematikani 
o’zlashtirishlarida yaqqol ifodalangan va turg’un qiyinchiliklar kuzatiladi.