Aylana – geometrik shakl

sektorning yuzini hisoblash formulasi. Ammo edi,

Sektorning yuzi, unga tegishli yoy uzunligi bilan aylana radiusi ko`paytmasining yarmiga teng.




Segment yuzi

ABE segmentning asosi AB = b, balandligi HE = h bo`lsin. AEB katta bo`lmaganda, unga tegishli segment yuzi uchun




ni olish mumkin. Demak,

Segment yuzini hisoblash formulasi.

Xulosa

Geometriyaning maktab kursida uning asosiy tushunchalari sinfdan sinfga o'tgan sari o'zgarib boradi, masalan, kesma, burchak ko'pburchak kabi tushunchalar noaniq tushunchalar guruhiga kiradi . Shuning uchun boshlang'ich sinf o'quvchilariga ,,Uchburchak nima? deb savol berish notog'ri bo'lar edi. Lekin bu savolni boshqa shaklda, uchburchak haqida nima deya olasiz? degan savolga bolalar o'z bilimi doirasida javob bera oladilar ( uchburchakning uchta burchak, uchta tomonlari bor).

Geometrik elementlarni o'rgatishda quydagi metodlardan masalan: geometrik modellashtirshdan foydalanish , qog'oz, cho'plar, plastin va simlardan figura (shakl) larning modellarini yasash, qog'ozda geometrik shakllarni chizish - bolalar ongida geometrik tasvvurni rivojlantirishga omil bo'la oladi. Bunday sharoitda materialning turi, rangi, o'lchamlari, tekislikdagi holatini nazarda tutmagan holda shakllarni shunday tanlash kerakki, bolalar ularning asosiy belgilarini (shakli, geometrik sifatlarini) aniqlay olsinlar. Shularga diqqat qaratish kerakki, o'quvchilar geometrik figuralarning barcha sifatlarini ajrata bilsinlar. Bu shakllar tasavvurning to'g'ri bo'lishiga yordam beradi. Masalan to'g'ri burchakli to'rtburchakni o'rganish jarayonida bolalar uning ikki asosiy sifati-to'rtburchak ekanligi va burchaklari to'g'ri ekanligini tushunib yetishlari kerak. O'qituvchi shunday tushuntirishi kerakki o'quvchilarga bu tushunarli va qiziqarli bo'lishi lozim. Misol uchun: O'qituvchi - mening qo'limda kartondan yasalgan sariq shakl bor. Uning 4 tomoni, 4 balandligi va 4 burchagi bor, uning hamma tomonlari to'g'ri burchak bu shaklning nomi nima? (Bu -to'g'ri to'rtburchak ). Bunda doskaga turli rangli to'g'ri to'rtburchak rasmlari ilinadi, o'quvchilarga ko'rsatiladi. So'ng o'qituvchi doskaga yana boshqa qo'shimcha figuralar rasmini iladi, bolalarga rasmlar asosida savollar beradi, masalan:

- Bu shakllar nima deb ataladi? (To'rtburchaklar, to'g'ri to'rtburchaklar).

- Nima uchun bunday deb ataladi? (Chunki to'rtala burchagi teng, to'rt tomoni bor) deb o'quvchilar javob beradilar.

- Bulardan qay biri ortiqcha?( o'quvchilar javob beradilar).

Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati:

1. Bikboyeya N.U. va boshqalar. «Geometriya» 9-sinf uchun darslik

Toshkent:O`qituvchi» -2019 yil
2.Xo’javev B. va boshqalar «Geometriya» 7- sinf O`qituvchi kitobi. Toshkent :
“Uzinkomtsetr” -2003 yil 80
3. Jumayev M va boshqalar. « Geometriya o`qitish metodikasidan
praktikum» Toshkent : «O‘qituvchi»- 2004 yil.
4. WWW.ziyonet.uz
5. WWW.edu.uz