Aya, kirsam mumkinmi muloyimgina so`radi

O`n yettinchi bob

Eshonboqqa, uyachalarida tinmay ovqat yeb kavshanib

turgan behisob quyonlarga, Rajabboy bilan Ajabboyni ham

qorovul, ham xo`jayin qilib qoldirishdi. Ko`cha eshikni birovga

ochmaslik, katta uyga hech kimni kiritmaslik, bog`ni tashlab

biror yoqqa ketib qoknaslik haqida topshiriq ham berishdi.

. Bo`pti, . dedi Ajabboy qoiini ko`ksiga qo`vib g`alati

jilmayib, . faqat menga ham bitta qoi telefoni olib berasizlar.

Mana, akam mazza qilib gaplashyapti. Meniyam qulog`imga

tutib gaplashgim kelayapti.

. Senga quyonlar gaplashadiganidan olib beraman, . dedi

Egamberdi, . men kelguncha akang bilan janjallashmagïn.

Tagin qoiidagi telefonni olib, o`tgan kundagiga oWshab

bog`ning etagiga qochib yurmagin.

Olloh oq niyatli bandasiga oq yoi bersa ishi o`ngidan

kelaverarkan. Egamberdi bilan Karimberdining tugilganlik

haqidagi guvohnomalarini ularning uyiga kirib, onalaridan

so`rab olish uncha qiyin boimadi. Muallima birga kirgani

uchun onalar, maktab uchun kerak boigandir.da, deb qo`va

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

qoldilar. Guzardan kirakash mashinani ushlash Egamberdining

zimmasiga tushdi. Tikilib turganlarga ≪Eshon ayamizni

shahafga, katta doktorlarga ko`rsatgani olib ketyapmiz≫,

deyishdi. Egamberdi tilla toia yelim xaltani bag`riga mahkam

bosgancha, muallima bilan Karimberdiningo`rtasidajimgina

borayapti. Mimllima hamon buncha katta xazinani nega

menga ishondilar, deb o`ylashdan to`xtamaydi. Qo`rqish,

hadiksirashga o`xshash bir holat muallimani hech tark

etmayapti. Aslida bu xazinani tezroq bir yoqlik qilish, yo saqlab

berishga topshirish, yo sotib, pulini ishonchli bankka qo`yish

haqidagi fikr aslida shu opoyning o`zidan chiqqan.

Bir soatga qolmay peshtoqiga katta.katta zarhal harflar

bilan ≪Lombard≫ deb yozib qo`yilgan dargohga yetib

keldilar. O`h.ho` juda zo`r.ku, tepasi mehmonxona, o`ng

tomonida bank, chap tomonida qurilish korporatsiyasi

degan yozuvlar bor, bir.biridan chiroyli yozilganini

aytmaysizmi. Ichkariga tortinibroq kirdilar. Nozikkina,

yoqimtoygina, jilmayibgina turgan qiz kutib oldi. Bay.bay

uninggo`zalligini, borlig`idan taralayotgan atir hidlarining

xushbo`yligini qarang. Egamberdi negadir, bir soniya ichida

Fotima qizni ko`z oldiga keltirib, xudo xohlasa, men ham

unga ana shunaqa atir olib beraman, degan gapni

ko`nglidan o`tkazib:

. Tilla sotgani keldik. . deb qoiidagi yetti xil xaltaga ketmaket

solingan tillalarni peshtaxta ustiga avaylabgina qo`ydi.

Qiz iboli, sinchkov nigohlar bilan yigitchaninghamrohlariga

bir.bir qarab olib, xaltani qoiiga ushlar ekan, to`satdan

dovdirab qolgandek boidi.

. Voy bu, juda og`ir.ku.

. Ko`proq olib keldik.da.

Go`zal qiz ≪hozir, hozir≫ dedi.da ichkaridanyoqimtoygina,

bejirimgina kiyingan, bo`ynidagi galstugiga yaltiroq narsalar

qadalgan, novcharoq bir yigitni boshlab chiqdi. Yigit xaltani

ochib qarashi bilan ko`zlari charaqlab, haligi go`zal qizga

o`xshab, dovdirab, ko`zlari katta.katta ochilib, qoshlari kerilib,

chiroyli yuzini hayrat nurlari qoplagandek boidi. Labida

chiroyli tabassum o`ynar ekan:

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

. Xush ko`rdik, . deya qoiini ko`ksiga qo`ydi. So`nggi

yillarda bunaqangi ko`p oltinlar kelmagandanmi, haligi

dovdirashiga yana shuncha dovdirash qo`shilib, katta.katta

ochilgan ko`zlarini anchagacha yumolmay turdi.

. Xo`sh ayajon, xo`sh opajon, ushbuni sotganimi yoki

garovga qo`ygani keldilaringmi. . deb muloyimgina qilib

so`radi. Eshon aya o`g`illariga hamroh boiib shaharga

jo`naganidan buyon ≪xudoga shukur, o`g`illarimgayordamim

tegadigan boidi≫ deb, o`ylagani uchun dili charog`on bo`lib,

goh ≪molu dunyo men uchun harom edi, unga aralashib

noto`g`ri qildimmi≫, deya ko`ngillarining bir chekkasini

qorong`ulik bosib kelayotgan, tinmay duolar ham o`qib turgan

edi.

. O`g`illarimdan so`rang, . dedi past ovoz bilan.

. Xo`sh ukalar, xo`sh opajon, sotamizmi, garovga

qo`yamizmi.

. Sotamiz, . deyishdi Egamberdi bilan Karimberdi.

. Opajon siz nima deysiz.

. Men guvoh boiib keldim, tillalar onamizga, mana shu

ukalarimga qarashli.

. Asli, haqiqiy egasi kim boiadi.

. Hammamiz egamiz, . degan javob qaytdi baravariga.

. Ayajon siz ayting, bu yigitchalar sizga kim boiadi.

. O`g`illarim o`rniga o`g`il qilib olganman.

. Uzr ayajon, bu katta boylikni tag.tugi kimniki ekanligini

bilmasdan turib savdolasha olmaymiz. Ezmalik qilyapti deb

o`ylamangtag`in. Aslida, qoidashunday. Bu opamiz sizga kim

boiadi.

. Muallimaman, guvoh bo`lib keldim deyapman.ku. Bu

o`gillarimiz fermer, shularga guvoh boiay deb keldim.

. Guvoh bo`lganligingiz haqida, qani vakolat qog`ozingizni

ko`rsating.chi.

Egam bilan Karim tilla magazinlariga besh olti tangani

ko`tarib borganlarida magazinchilar gap yo`q, so`z yo`q,

shosha.pisha tangalarning pulini berib qo`ygan edilar. Bu

dargohda esa sersavol odamlar ishlar ekan. Bordi.yu

mafiyozlarga duch kelib qolgan boisak.chi, deya o`ylay

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

boshladilar. Buning ustiga poyma.poy qilib berayotgan

javoblari sotuvchini ham shubhaga solib qo`yganga o`xshaydi,

shoshilib ichkariga kirib ketdi. Xiyol o`tmay ostonada

dahshatli bir odam paydo bo`ldi. Bo`yi baland, uyning shiftiga

tegay deb turibdi. Kalla katta, boshida taqir sochi yo`q .

yaltirab turibdi, burni yalpayib kelib labiga qo`shilay deb

qolibdi, chap qulog`iningyarmi yo`q, ko`zlari ham katta.katta,

tikilibroq qarasa ichiga odamni tortib oladigandek.

Egamberdi bilan Karimberdi «tamom, tilla ketdi», deb

birdaniga ko`ngillaridan o`tkazdilar.

. Assalomu alaykum, hoji ona. Assalomu alaykum, muallima

singlim. Assalomu alaykum, azamat o`g`illarim, . deb har

birlariga alohida.alohida salom bera boshladi «bahaybat

odam», . hoy qizlarim, nega hoji onani divanga olmadilaring,

ichkaridan atlas ko`rpachalardan olib chiqinglar, qani hoji ona

divanga o`ting, yo`q yo`q o`tasiz, sizdaqangi mo°tabar zotlar

bu yerga oyda.yilda bir keladi. Muallima singlim siz ham o`ting.

Choy berishsinmi yo kofe ichasizlarmi. Hoji ona, qani bir duo

qiling.chi.

Eshon aya qaltiroq qo`llarini arang ko`tarib duo qildi. U

kishidagi xavfli odamga duch kelib qolmadikmikan, degan

hadiksirash aralash qo`rquv hali tarqalmagan edi.

. Onajon, meni Hoji Sodiq deydilar, . gapira boshladi

dahshatli odam, . uch bora haj qilgan bir kishiman. Hajim

qabul bo`ldimi, yo`qmi bu faqat yaratganning o`ziga maium.

Mana shu Lombard magazini, tepadagi zamonaviy uslubda

qurilgan uch qavatli mehmonxona, o`ng tomondagi Kredit

bank, chap tomondagi qurilish karparatsiyasi ham kamina

qulingizga qarashli. Hammasiga gйnйral direktor bo`lib

olganman, chalvki emas.a. Shahardayana ikkita Lombard bor,

ularga odamlar kam boradi, aldovchilari ko`p, menga esa

ko`proq kelishadi. Men rost gapiraman, haqiqatni aytaman.

Ziyoratga kelgan arablar ham. pulu oltin muomilasini men

orqali hal qilishadi... Onajon, bunchalik ko`p oltinni yoida

yuz berishi mumkin bo`lgan xavf.xatardan qo`rqmay ko`tarib

kelganlaringga hayronman. Yo qorovullaring tashqarida

o`tiribdimi. Axir, bular butun bir shaharning boyligiga tengwww.

kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

ku. Xo`p, hoji ona, gapni kaltaroq qilib savdoga o`taylik.

Keltirgan narsalaringni savdolashib, narxini kelishib olamiz.

Muqaddas hadislarda, oluvchi ham, sotuvchi ham savdolashsin,

savobi ikki tomonga teng boiinadi, deb aytilgan. Oldin bu

tillalarning kelib chiqish manbaini ochiq aytinglar. Rost,

so`zlanglar, yolg`on aralashsasavdoni tokxtatamiz... Hoji Sodiq

dargohida yolg`on so`zga okrin yo`q, xudo xohlasa boimaydi

ham.

Hoji Sodiqning uzundan.uzoq aytgan so`zlari to`rttovlariga

ham ta`sir qildi shekilli, asta.sekin o`zlariga kela boshladilar:

. O`g`illarim bilan savdзlashing, . dedi Eshon aya.

Egamberdi bilan Karimberdi biri olib biri so`zlayapti,

entika.entika so`zlayaptilar, keskinroq qilib muallima

so`zlayapti.

. Demak, Xonkeldi qishlog`idan ekansizlar.da, . so`rayapti

Hoji Sodiq janoblari, . bu o`gkillarimizdan biri marhum onasiga

yodgorlik qo`ymoqchi, boshqasi otasiga traktor olib bermoqchi

boigan ekan.da. Qani endi hamma otaning o`g`illari ham ana

shunday boiishsa. Hadislarda avval onangdan qarzingni uz,

keyin otangdan qarzingni uz deb bejiz yozilmagan. Demak,

bu o`g`illarimiz yaxshi niyatlar ichida yashashgan. Yaxshi

niyatlariga Ollohdan marhamat kelibdi.da...

Hammalari ichkariga, eshikchasi tepasiga laboratoriya deb

yozib qo`yilgan yop.yorug` bir xonaga taklif qilindilar. Hoji

Sodiq janoblari «topib olsang ham sanab ol, degan naql bor,

onajon xaf`a boimang metallaringiz sof mi, sof emasligini

tekshirib ko`ramiz, tekshirayotganimizda hammalaring diqqai

bilan qarab turasizlar», dedi. Oppoq kiyinib, ko`zlariga g`alatig`alati

oynaklar taqib olgan do`mboqqina.do`mboqqina ayollar

xaltadagi tillalarni qoilariga olib, ustiga allaqanday dorilar

surtib:

. Sof, juda toza tilla, . deb qo`yadilar, ulardan ham oppoqroq

kiyingan ayollar har bir tillani tarozilarga qo`yib, qayta.qayta

tortib ham ko`ra boshladilar. Har.har zamonda boshlarini

ko`tarib Eshon ayaga tikilibroq qarashadi.da:

. Ayajon, mabodo xonlarga kelin boimaganmidingiz, . deb

qo`yishadi. Hoji Sodiq yo`q boiib ketdi. Ana kutishyapti, mana

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

kutishyapti, darak yo`q. Tillalarning sofyoki sof emasligini

aniqlab olishgach, ularni yana qaytarib berishdi. Egamberdi

xaltani bag`riga bosgancha yana tashvishlar olamiga g`arq boia

boshladi.