Axloqning kelib chiqishi va axloqiy fikrlar taraqqiyoti. Axloqning kelib chiqishi

. Hukm Mulohaza, uning mohiyati va tarkibi.

Mulohaza predmetga ma’lum bir xossaning, munosabatning xosligi yoki xos emasligini
ifodalovchi tafakkur shaklidir.
Hukmning asosiy vazifasi predmet bilan uning xususiyati, predmetlar o‘rtasidagi
munosabatlarni ko‘rsatishdir. Ana shuning uchun ham u doimo tasdiq yoki inkor shakldagi
fikrdan iborat bo‘ladi. Fikr yuritish jarayonida biz predmet va hodisalarning oddiy, tashqi
xususiyatlari bilan birga ularning ichki, zaruriy bog‘lanishlarini, munosabatlarini bilib boramiz.
Predmet va hodisalarning xususiyatlarini ketma-ket o‘rganib, ular haqida turli abstraksiyalar
hosil qilamiz. Bu abstraksiyalar hukmlar yordamida ifodalanadi. Bilimlarimiz turlicha bo‘lgani
uchun, ularni ifodalaydigan hukmlar ham har xil bo‘ladi. Ba’zi hukmlarda aniq, tekshirilgan
bilimlar ifodalansa, boshqalarida xususiyatning predmetga xosligi taxmin qilinadi, ya’ni noaniq
bilimlar ifodalanadi Oddiy hukmlarda terminlar hajmi. Oddiy hukmlardagi terminlar (S va P) tushunchalar
orqali ifodalanganligi tufayli ularning hajmiga ko‘ra o‘zaro munosabatlarini aniqlash mumkin. Murakkab hukmlar. Hukm terminlari birdan ortiq bo‘lsa, murakkab hukm deb ataladi.
Murakkab hukmlar «va», «yoki», «agar... unda» kabi mantiqiy bog‘lamalar, inkor qilish va
modal terminlarni qo‘llash orqali ikki va undan ortiq oddiy hukmlarning o‘zaro birikishidan
hosil bo‘ladi. Birlashtiruvchi (kon’yunktiv) hukmlar ikki va undan ortiq oddiy hukmlarning «va»,
«ham», «hamda» kabi mantiqiy bog‘lovchilar vositasida birikishidan hosil bo‘ladi. Masalan,
1.Qo‘ng‘iroq chalindi va dars boshlandi

37.